Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

машта́к, ‑а, м.

Невялікі моцны конь; інаходзец.

[Ад цюрк. mäštäk — маленькі.]

машчэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. масціць.

машы́на, ‑ы, ж.

1. Сукупнасць механізмаў, прызначаная для пераўтварэння энергіі, выканання пэўнай карыснай работы, збору, захоўвання і выкарыстання інфармацыі. Швейная машына. Сельскагаспадарчыя машыны. Вылічальная машына. // перан. Пра чалавека, які дзейнічае машынальна, бяздумна, як аўтамат. // перан. Аб чым‑н. складаным, што дзейнічае падобна механізму бесперабойна і дакладна; сістэма. Беларуская Савецкая Рэспубліка першай прыняла на сябе ўдар пачварнай ваеннай машыны гітлерызму. Клімковіч.

2. Транспартны сродак, які прыводзіцца ў рух пры дапамозе якога‑н. рухавіка. Да свірна пад’ехала машына, на яе пачалі грузіць мяхі. Шахавец. // Уст. Поезд, цягнік. Вось кончан лес, і Стоўбцы блізка. Туман на возера лёг нізка, Вада шумела каля млына, Свістала голасна машына. Колас.

•••

Як заведзеная машына — а) рытмічна, аднастайна, бесперапынна; б) механічна, не думаючы (рабіць што‑н.).

[Фр. machine ад лац. machina.]

машына...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «машына», напрыклад: машыназнаўства, машынабудаванне.

машынабудава́нне, ‑я, н.

Галіна прамысловасці, якая выпускае машыны.

машынабудаўні́к, ‑а, м.

Спецыяліст па машынабудаванню.

машынабудаўні́чы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да машынабудавання. Машынабудаўнічы завод. Машынабудаўнічы інстытут. Машынабудаўнічая прамысловасць.

машыназна́вец, ‑наўца, м.

Спецыяліст у галіне машыназнаўства.

машыназна́ўства, ‑а, н.

Навука, якая ўключае апісанне і тэорыю машын і механізмаў, тэорыю канструявання і разліку на трываласць, а таксама тэхналогію машынабудавання.

машыналічы́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да лічыльных машын, прызначаны для іх; які выконвае механізаваную апрацоўку рознай інфармацыі. Машыналічыльная станцыя.