Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дэкларава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. дэклараваць.

дэкларава́цца, ‑руецца.

Зал. да дэклараваць.

дэкларава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

1. Выступіць (выступаць) з дэкларацыяй (у 1 знач.); урачыста абвясціць (абвяшчаць). Дэклараваць права нацый на самавызначэнне.

2. Паказваць абстрактна, не па-мастацку.

[Ад лац. declarare — заяўляць, аб’яўляць.]

дэклараты́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае форму дэкларацыі (у 1 знач.); урачысты. Дэкларатыўныя абяцанні.

дэкларацы́йнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць дэкларацыйнага.

дэкларацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дэкларацыі; у форме дэкларацыі (у 1 знач.). Дэкларацыйная заява.

дэклара́цыя, ‑і, ж.

1. Афіцыйная заява аб чым‑н.; урачыстае абвяшчэнне ўрадам або партыяй якіх‑н. прынцыпаў сваёй палітыкі, а таксама дакумент, у якім яны выкладзены. Выступіць з дэкларацыяй. Урадавая дэкларацыя. Дэкларацыя аб утварэнні СССР.

2. Назва некаторых афіцыйных дакументаў з паведамленнем якіх‑н. патрэбных звестак. Гандлёвая дэкларацыя.

3. перан. Немастацкае, абстрактнае апісанне, якое не выклікае эмоцый, або чыё‑н. выказванне такога характару. Некаторыя.. паэты павярхоўна падыходзілі да з’яў жыцця, мастацкае адлюстраванне жыцця падмянялі дылетанцкімі, верхаглядскімі дэкларацыямі. Навуменка. Дэкларацыя, якая б яна ні была.., ніяк не можа замяніць актыўнасць уласна-мастацкай, актыўнасць вобразнага пазнання. Бярозкін.

[Ад лац. declaratio — заява, аб’ява.]

дэкласава́ны, ‑ая, ‑ае.

Які страціў сувязь са сваім класам, не прымкнуў да другога класа і не прымае ўдзелу ў грамадска карыснай працы. Дэкласаваны элемент.

[Ад фр. déclassé.]

дэкласава́цца, ‑суюся, ‑суешся, ‑суецца; зак. і незак.

Стаць (станавіцца) дэкласаваным.

дэкласава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак. і незак.

Тое, што і дэкласавацца.