Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ардэнано́сны, ‑ая, ‑ае.

Узнагароджаны ордэнам. Ардэнаносны калгас. Беларусь ардэнаносная.

ардэ́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да ардэна. Ардэнская парода коней.

ар’ерга́рд, ‑а, М ‑дзе, м.

Частка войска або флоту, якая знаходзіцца ззаду галоўных сіл для аховы паходнага руху з фронту ў тыл. Франтавікі спакойна рыхтаваліся ў дарогу. Пастроіліся ў баявую калону, прыкрылі яе моцным ар’ергардам. Лынькоў. Атрад .. [Лубяна] знаходзіўся ў ар’ергардзе, ён павінен быў абараняць раненых і хворых. Шамякін.

[Фр. arriére-garde — тылавая ахова.]

ар’ерга́рдны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да ар’ергарда. Ар’ергардны бой. Ар’ергардныя часці.

аржаны́, ‑ая, ‑ое.

Тое, што і жытні.

а́рка, ‑і, ДМ арцы; Р мн. арак; ж.

1. Дугападобнае перакрыцце праёма ў сцяне (акна, дзвярэй) або пралёту паміж дзвюма апорамі слупамі, устоямі моста і інш. Ля ўзбярэжжа.. [Нэля] міжвольна павярнулася ў бок чыгункі і ўбачыла сталёвыя аркі моста, што навіслі над ракою. Лупсякоў.

2. Дэкаратыўнае збудаванне ў выглядзе варот, з праездамі, завершанымі скляпеннем. Трыумфальная арка.

[Іт. arco ад лац. arcus — дуга.]

а́ркавы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і арачны. Аркавы пралёт.

арка́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Шэраг арак аднолькавай велічыні і формы, якія апіраюцца на слупы або калоны.

[Фр. arcade.]

арка́н, ‑а, м.

Доўгая вяроўка з рухомай пятлёй на канцы, якой ловяць жывёлу; ласо.

•••

І на аркане не зацягнеш гл. зацягнуць.

[Цюрк.]

арка́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак., каго-што.

Лавіць арканам.