Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

схапіцца, і схваціцца, ; зак.

  1. гл. хапацца.

  2. Уступіць у бой, барацьбу, спрэчку.

    • С. з ворагам.
    • Зноў схапіліся юнакі дужацца.
  3. Раптам успомніць пра што-н.; спахапіцца (разм.).

    • Схапілася пад вечар, ды позна ўжо.
  4. Заняцца полымем.

    • Пуня схапілася полымем.
  5. Зрабіцца цвёрдым, застыць (спец.).

    • Бетон схапіўся даволі хутка.

  • Схапіцца за галаву (разм.) — прыйсці ў адчай.

|| незак. схоплівацца, .

схапіць, і схваціць, ; зак.

  1. гл. хапаць.

  2. Набыць, атрымаць, падчапіць якую-н. хваробу (разм.).

    • С. прастуду.
  3. Раптоўна і моцна праявіцца ў каго-н. (пра прыступ хваробы, болю; разм.).

    • Раптоўна схапіла мяне галава.
    • Жывот схапіла (безас.).
  4. перан. Хутка засвоіць, успрыняць (разм.).

    • С. думку выкладчыка.
    • С. вокам (улавіць).
  5. Перавязаць, абвязаць чым-н.

    • С. талію поясам.
  6. Змацаваць, злучыць (спец,).

    • С. сцяну клямарам.
  7. (звычайна з адмоўем не), што і чаго. Паспець, справіцца зрабіць што-н. (разм.).

    • Адразу ўсё сена не схопіш.

|| незак. схопліваць, і схватваць, .

схвастацца, ; зак.

Сапсавацца ад працяглага хвастання.

  • Дубчык схвастаўся.

|| незак. схвоствацца, .

схвастаць, ; зак.

  1. Хвошчучы чым-н., сасцёбаць (разм.).

    • С. лісце з куста.
  2. Збіць, хвошчучы чым-н.

    • С. карову пугай.
  3. Хвошчучы, сапсаваць.

    • С. пугу.

|| незак. схвостваць, .

схватка, , ж.

Сутыкненне ў баі, барацьбе, у бойцы; спаборніцтва, спрэчка.

  • С. на смерць.
  • С. характараў.

схваткі, , ж.

Сутаргавыя, балючыя скарачэнні мышцаў жывата, маткі.

  • Родавыя схваткі.

схвоснуцца, ; зак. (разм.).

Пераплесціся, злучыцца (пра што-н. гнуткае, доўгае).

  • Галіны кустоў схвоснуліся.