Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

кіравальнасць, , ж.

Здольнасць паддавацца кіраванню (пра механізм, машыну).

  • Лёгкая к. машыны.

кіраванне, , н.

  1. гл. кіраваць.

  2. Дзейнасць органаў дзяржаўнай улады.

    • Органы дзяржаўнага кіравання.
  3. Сукупнасць прыбораў, пры дапамозе якіх кіруюць механізмам.

    • Аўтаматычнае к.
  4. Сінтаксічная сувязь, якая выражаецца ў тым, што адно слова патрабуе пры сабе іншага слова зменных часцін мовы ў пэўным склоне.

    • Дзеяслоўнае к.

кіравацца, ; незак.

  1. чым. Накіроўваць сваю дзейнасць, працаваць у адпаведнасці з чым-н., у залежнасці ад чаго-н.

    • К. правілам.
    • К. перадавымі ідэямі.
  2. Браць, трымаць кірунак, напраўляць куды-н.

    • К. на Мінск.
    • К. на тую вёску.

кіраваць, ; незак.

  1. Карыстаючыся прыборамі, рулём і пад., рэгуляваць ход, рух каго-, чаго-н.

    • К. канём.
    • К. маторнай лодкай.
  2. Быць на чале чаго-н.

    • К. краінай.
    • К. заводам.
  3. Накіроўваць чыю-н. дзейнасць, быць кіраўніком каго-, чаго-н.

    • К. курсавой работай студэнта.
    • К. аркестрам.
  4. Тое, што і кіравацца (у 2 знач.; разм.).

    • Каровы кіруюць да стагоў.
  5. перан. Быць пабуджальнай прычынай, пачаткам чаго-н.

    • Мной кіравала пачуццё жалю.
  6. У граматыцы: патрабаваць пасля сябе пэўнага ўскоснага склону.

|| наз. кіраванне, і кіраўніцтва, .

кіраса, , ж.

Латы, металічны панцыр на спіну і грудзі.

кірасір, , м.

У старой рускай і некаторых заходнееўрапейскіх арміях: ваеннаслужачы цяжкай кавалерыі, які насіў кірасу ў параднай форме.

|| прым. кірасірскі, .

кіраўнік, , м.

Асоба, якая кіруе кім-, чым-н.

  • К. вытворчага аб’яднання.

|| ж. кіраўніца, .

|| прым. кіраўніцкі, .

кіраўніцтва, , н.

  1. гл. кіраваць.

  2. Падраздзяленне якой-н. установы, буйная адміністрацыйная адзінка.

    • К. справамі Кабінета Міністраў.
  3. зб. Кіраўнікі.

    • Змяніць кіраўніцтва.

|| прым. кіраўніцкі, і кіраўнічы, .

кіргізы, , м.

Народ цюркскай моўнай групы, які складае карэннае насельніцтва Кіргізіі.

|| ж. кіргізка, .

|| прым. кіргізскі, .

кірза, , ж.

Заменнік скуры: насычаная спецыяльным саставам тканіна з кручаных нітак.

|| прым. кірзавы, .

  • Кірзавыя боты.