Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

кіпа, , ж.

  1. Вязка або пачак якіх-н. прадметаў, складзеных адзін на адзін; стос.

    • К. сшыткаў.
  2. Вялікая ўпаковачная мера (спец.).

    • К. бавоўны.

кіпарыс, , м.

  1. Паўднёвае вечназялёнае хвойнае дрэва сямейства кіпарысавых.

  2. Драўніна гэтай расліны.

    • Зроблены з кіпарысу.

|| прым. кіпарысавы, і кіпарысны, .

кіпень, , м.

Вада ў час кіпення; вар.

кіпець1, , м. (разм.).

Тое, што і кіпцюр.

|| прым. кіпцевы, .

кіпець2, ; незак.

  1. Булькаць, клекатаць, выпараючыся ад моцнага нагрэву (пра вадкасці).

    • Малако кіпіць.
    • Чайнік кіпіць (кіпіць у ім вада).
  2. перан., ад чаго і без дапаўнення. Віраваць, клекатаць (пра вадкасці ў халодным стане).

    • Возера кіпела ад рыбы.
    • Піва кіпіць (іскрыцца, пеніцца).
  3. перан. Развівацца, праяўляцца з сілай, бурна.

    • Работа кіпіць.
    • Нянавісць кіпела ў сэрцы.
  4. перан., чым і без дапаўнення. Быць узрушаным, бурна, з сілай праяўляць якія-н. пачуцці.

    • Так і кіпіць чалавек злосцю.
    • Кіпела ў той час у душы (безас.).

|| зак. закіпець, і скіпець, .

|| наз. кіпенне, .

кіпрыёты, , м.

Жыхары вострава Кіпр.

|| ж. кіпрыётка, .

|| прым. кіпрыёцкі, .

кіпучы, .

  1. Бурлівы, пеністы.

    • К. вадаспад.
  2. перан. Напружаны, дзейны.

    • Кіпучая дзейнасць.

|| наз. кіпучасць, .

кіпцюр, і капцюр, , м.

  1. Востры загнуты рагавы прыдатак на пальцах птушак, многіх паўзуноў і млекакормячых.

    • Паказаць кіпцюры (перан. пра пагрозу).
    • Трапіць у кіпцюры (перан. пад уладу да каго-н.).
  2. Ногаць (разм.).

|| памянш. кіпцік, .

|| прым. кіпцікавы, .

|| прым. кіпцюрны, і капцюрны, .

кіпцюрасты, .

З вялікімі і вострымі кіпцюрамі.

|| наз. кіпцюрастасць, .

кіпяцільнік, , м.

Прыбор для прыгатавання кіпячонай вады.