Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

змяіцца, ; незак.

Выгінацца, цягнуцца звілістай лініяй.

  • Між кустоў змяілася сцежка.

змяклы, .

Які змяк, страціў першапачатковую цвёрдасць, пругкасць.

  • Змяклая гліна.

змякнуць, ; зак.

  1. Стаць мяккім, размякнуць.

    • Кардон на дажджы змяк.
  2. Тое, што і размякнуць (у 2 знач.).

    • Як прыйшло да справы, ён зусім змяк.

змякчальны, .

Які надае мяккасць скуры, слізістым абалонкам.

  • З. крэм.

|| наз. змякчальнасць, .

змякчыцца, ; зак.

  1. Стаць больш мяккім, эластычным.

    • Скура змякчылася.
  2. перан. Аслабець, зменшыцца.

    • Боль змякчыўся.
    • Гнеў змякчыўся.
  3. перан. Стаць менш суровым.

    • Бацька змякчыўся.
    • Сэрца змякчылася.

|| незак. змякчацца, .

|| наз. змякчэнне, .

змякчыць, ; зак.

  1. Зрабіць больш мяккім, эластычным.

    • З. скуру.
  2. перан. Аслабіць, зменшыць.

    • З. удар.
    • З. боль.
    • З. прыгавор.
  3. перан. Зменшыць чыю-н. суровасць, зрабіць больш мяккім, лагодным.

    • З. суровага бацьку.

|| незак. змякчаць, .

|| наз. змякчэнне, .

змяненне, , н.

  1. гл. змяніцца, -ць.

  2. Папраўка, пераробка, якая мяняе што-н. ранейшае.

    • Змяненні ў правапісе.
    • Карэнныя змяненні ў жыцці грамадства.

змяніцца, ; зак.

  1. Стаць іншым.

    • Жыццё ў вёсцы змянілася.
    • З. з твару (пра перамену ў выразе твару).
  2. Замяніцца другім, другімі (на якой-н. пасадзе, месцы).

    • За апошні час тут змянілася тры старшыні калгаса.
  3. Вызваліцца ад абавязкаў, якія выконваюцца пазменна.

    • З. з дзяжурства.
  4. Змяніць на сабе бялізну, адзенне (разм.).

    • Не было ў што з. (безас.).

|| незак. зменьвацца, .

|| наз. змяненне, і змена, .

змяніць, ; зак.

  1. Зрабіць інакшым.

    • З. канструкцыю машыны.
  2. Замяніць другім.

    • З. кіраўніка аддзела.
    • З. работу.
  3. Пачаць дзейнічаць замест другога, заняўшы чыё-н. месца.

    • З. дазорных.
  4. Паявіцца ўслед за кім-, чым-н., замяняючы сабой каго-, што-н.

    • Лета змяніла вясну.
  5. Пачаць карыстацца чым-н. замест чаго-н. іншага, перамяніць.

    • З. бялізну.

|| незак. змяняць, і зменьваць, .

|| наз. змяненне, і змена, .

змяняць, ; зак. (разм.).

Зрабіць абмен каго-, чаго-н. на каго-, што-н.

  • З. быка на індыка (прымаўка).