Verbum

сяло, ✂, н.

1. Вялікая вёска, гаспадарчы і адміністрацыйны цэнтр сельскага раёна для навакольных паселішчаў, а таксама любы населены пункт негарадскога тыпу.

   • Працаўнікі сёл.

2. зб. Сельская мясцовасць, яе жыхары.

   • Культурная работа на сяле.

◊

• Ні к сялу ні к гораду (разм. неадабр.) — недарэчы, не да месца.

|| прым. сельскі, ✂.

сялянства, ✂, н.

1. зб. Сяляне; клас сялян.

2. Сялянская праца.

   • Займацца сялянствам.

|| прым. сялянскі, ✂.

• Сялянскае паходжанне.

сямейнасць, ✂, ж.

1. Стан сямейнага (у 2 знач.); сямейны спосаб жыцця.

2. Заганны прынцып падбору кадраў, размеркавання працы, калі перавага і прывілеі аддаюцца родзічам і сваякам.

сямейны, ✂.

1. гл. сям’я.

2. Які мае сям’ю (у 1 знач.), не адзінокі.

   • С. чалавек.

3. Прызначаны для сям’і.

   • С. вечар у клубе.

4. Які грунтуецца на сямейнасці (у 2 знач.; неадабр.).

   • С. падыход пры прыёме на работу.

сямейства, ✂, н.

1. Тое, што і сям’я (у 1 знач.).

   • Прыехалі ўсім сямействам у тэатр.

2. У сістэматыцы жывёл і раслін: група з некалькіх родаў, падобных па будове і блізкіх па паходжанню.

   • С. акунёвых.
   • С. злакавых.

сямёра, ✂; ліч., зб.

1. З назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў, з ас. займ. мн. л. і без залежнага слова: колькасць сем.

   • С. хлопцаў.
   • С. сірот.
   • С. пасажыраў: чатыры мужчыны і тры жанчыны.
   • С. свіней.
   • Нас было с.
   • С. аднаго не чакаюць (прыказка).

2. З назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: колькасць сем.

   • С. гусянят.

3. звычайна Н і В. З множналікавымі назоўнікамі: сем прадметаў.

   • С. саней.
   • С. штаноў.

4. звычайна Н і В. З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы, што існуюць або якія носяць у пары: сем пар.

   • С. туфель.
   • С. шкарпэтак.

сямёрка, ✂, ж.

1. Лічба 7.

2. Назва чаго-н. з сямі адзінак, напр. група з сямі чалавек, ігральная карта з сямю ачкамі і пад.

3. Назва маршрутаў транспартных сродкаў, абазначаных лічбай 7 (трамвай, аўтобус, тралейбус).

   • Дзе с. спыняецца?
   • Паеду на сямёрцы.

|| прым. сямёрачны, ✂.

сямі...

Першая частка складаных слоў са знач.:

• 1) які складаецца з сямі якіх-н. адзінак, змяшчае сем адзінак, напр. сямізначны, сямідзённы, сямігадзінны;
• 2) які адносіцца да сямі, да сёмага, напр. сямігадзінны (цягнік).

сямігадзінны, ✂.

1. Працягласцю ў 7 гадзін.

   • С. рабочы дзень.

2. Назначаны на сем гадзін.

   • С. аўтобус.

сямігадовы, ✂.

1. гл. сямігоддзе.

2. Які праіснаваў, пражыў 7 гадоў.