Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

шчыраваць, ; незак. (разм.).

Дбайна, старанна, рупна рабіць што-н.; завіхацца каля чаго-н.

  • Сяляне ўсё жыццё шчыруюць.
  • Ш. на ўборцы сена.

|| наз. шчыраванне, .

шчыры, .

  1. Які выражае сапраўдныя пачуцці, праўдзівы, адкрыты.

    • Ш. чалавек.
    • Шчырае прызнанне.
    • Гаварыць шчыра (прысл.).
    • Сказаць ад шчырага сэрца.
  2. Задушэўны, інтымны.

    • Шчырая размова.
  3. Сардэчны, душэўны.

    • Шчырая сяброўка.
  4. Пазбаўлены прытворства.

    • Шчырае шкадаванне.
  5. Старанны; верны, адданы, заўзяты.

    • Шчырая праца.
    • Ш. змагар за светлую будучыню.
    • Ш. следапыт.
  6. Просты, даверлівы.

    • Ш. чалавек, усяму верыць.
  7. Які складаецца з аднолькавых парод дрэў (пра лес, бор); без дамешак, прымесей.

    • Ш. бор.
    • Шчырае золата.

  • Шчырая праўда — сама праўда.

|| наз. шчырасць, .

шчыт, , м.

  1. Прадмет старажытнай ручной зброі ў выглядзе круглаватай прамавугольнай плоскасці (з дрэва, металу і пад.) для засцярогі ад удараў, стрэл.

    • Са шчытом вярнуцца (перан. пераможцам; высок.).
    • На шчыце вярнуцца (перан. пераможаным; высок.).
    • Падняць на ш. каго-н. (перан. залішне расхваліць; высок.).
  2. Агароджа, прыстасаванне ў выглядзе металічных пліт, збітых дошак і пад.

    • Ш. артылерыйскай гарматы.
    • Супрацьснежныя шчыты.
  3. Франтон двухскатнага даху.

  4. Вялікая мішэнь для артылерыйскай стральбы на моры (спец.).

  5. Дошка, на якой змяшчаюцца прадметы для паказу, агляду.

    • Шчыты з дыяграмамі.
    • Ш. для насценгазеты.
  6. Дошка, на якой зманціраваны вымяральныя і кантрольныя электрапрыборы.

    • Ш. кіравання.
    • Размеркавальны ш.
  7. Верхняя рухомая частка пласціны для рэгулявання ўзроўню вады (спец.).

  8. У будаўніцтве зборных канструкцый: гатовая частка сцяны, перакрыцця, загароды і пад.

  9. Устройства для праходкі тунэля (спец.).

    • Праходка шчытом.
  10. Прыстасаванне, на якім умацавана карзіна для гульні ў баскетбол (спец.).

|| памянш. шчыток, .

|| прым. шчытавы, .

шчытападобны, .

Які мае форму шчыта.

  • Шчытападобная залоза (залоза ўнутранай сакрэцыі).

шчытны, .

Тое, што і шчыльны (у 1 знач.).

  • Ш. плот.

|| наз. шчытнасць, .

шчыток, , м.

  1. гл. шчыт.

  2. Прыстасаванне, якое надзяваецца ігракамі ў футбол ці хакей на галёнку для засцярогі ад удараў.

|| прым. шчытковы, .