Verbum

дзедзіч, ✂, м. (гіст.).

1. Наследнік дзедаўскага двара, маёнтка.

2. Уладар маёнтка, атрыманага ў спадчыну ад продкаў.

дзеепрыметнік, ✂, м.

У граматыцы: форма дзеяслова, якая валодае побач з катэгорыямі дзеяслова (час, стан і трыванне) і катэгорыямі прыметніка (род, склон).

• Д. цяперашняга часу.
• Д. прошлага часу.

|| прым. дзеепрыметнікавы, ✂.

дзеепрыслоўе, ✂, н.

У граматыцы: нязменная форма дзеяслова, якая спалучае ў сабе адзнакі дзеяслова і прыслоўя.

|| прым. дзеепрыслоўны, ✂.

дзежка, ✂, ж.

Драўляная, крыху звужаная к верху пасудзіна з прамых клёпак для заквашвання цеста і інш.

• Хапіў з дзежкі, аж не бачыць сцежкі (з нар.).

|| памянш. дзежачка, ✂.

|| прым. дзежачны, ✂ і дзежкавы, ✂.

дзейнасць, ✂, ж.

1. Заняткі, праца ў якой-н. галіне.

   • Гаспадарчая д.
   • Педагагічная д.
   • Навукова-даследчая д.

2. Работа, функцыяніраванне якіх-н. органаў арганізма, а таксама сіл прыроды.

   • Д. сэрца.
   • Д. вулкана.

дзейнік, ✂, м.

У граматыцы: галоўны член двухсастаўнага сказа, які не залежыць ад іншых членаў сказа, адказвае на пытанні назоўнага склону (хто? што?) і служыць для абазначэння прадмета, які характарызуецца выказнікам.

|| прым. дзейнікавы, ✂.

дзейнічаць, ✂; незак.

1. Рабіць што-н., займацца чым-н.

   • Д. рашуча.

2. чым. Кіраваць, валодаць чым-н.

   • Спартсмен удала дзейнічаў ракеткай.
   • Пасля ранення нага не дзейнічае.

3. на каго-што і без дапаўнення. Рабіць уплыў, уздзеянне, выклікаць якую-н. рэакцыю ў адказ.

   • Лякарства на яго станоўча дзейнічае.
   • Сонца згубна дзейнічае на жэньшэнь.

4. Быць спраўным (пра апараты, механізмы).

   • Механізм дзейнічае безадказна.

5. Мець сілу, абавязваць рабіць пэўным чынам.

   • Тут дзейнічаў даўні звычай.

◊

• Дзейнічаць на нервы каму (разм.) — раздражняць каго-н.

|| зак. падзейнічаць, ✂.

дзейны, ✂.

Актыўны, жвавы, энергічны.

• Дзейная натура.

дзейсны, ✂.

Здольны ўздзейнічаць, актыўны.

• Д. сродак.
• Дзейсныя меры.

|| наз. дзейснасць, ✂.

дзекабрыст, ✂, м. (гіст.).

Удзельнік рускага дваранскага рэвалюцыйна-вызваленчага руху, які завяршыўся паўстаннем 14 снежня 1825 г.

|| прым. дзекабрысцкі, ✂.