Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

прынамсі, пабочн. сл.

Ва ўсякім разе.

  • Я, п., чую ўпершыню пра гэта.

прынесці, ; зак.

  1. Несучы, даставіць.

  2. перан. З’явіцца прычынай, даць у выніку.

    • П. карысць.
    • П. заспакаенне.
    • Напружаная праца прынесла свае вынікі.
  3. Зрабіць, ажыццявіць што-н., што ўказана назоўнікам.

    • П. клятву (паклясціся).
    • П. падзяку (падзякаваць).
    • П. ў ахвяру што-н. (ахвяраваць).
  4. каго (што); безас. і ў спалуч. са словамі «д’ябл», «чорт», «нячыстая». Пра нечаканы, непажаданы прыход, паяўленне каго-н. (разм.).

    • Які чорт прынёс сюды гэту кампанію!
    • Каго там прынесла нячыстая ў такі час?

|| незак. прыносіць, .

|| наз. прынясенне, і прынос, .

прыніжаны, .

  1. Уніжаны, зняважаны або які выказвае пакорлівасць.

    • П. тон.
    • П. выгляд.
  2. Бяспраўны, зняважлівы.

|| наз. прыніжанасць, .

прынізіць, ; зак.

  1. Паставіць у зневажальнае становішча.

  2. Зменшыць значэнне каго-, чаго-н.

    • П. чый-н. аўтарытэт.

|| незак. прыніжаць, .

|| наз. прыніжэнне, .

прынікнуць, ; зак.

Прыціснуцца, прыпасці.

  • П. да зямлі.

|| незак. прынікаць, .

прынука, , ж.

Прымус, прымушэнне.

  • Выконваць усё без прынукі.

прынукаць, ; незак.

Прымушаць; патрабаваць.

  • П. да работы.

|| наз. прынуканне, .

прынц, , м.

Тытул члена царскага дома (у Заходняй Еўропе), а таксама асоба, якая носіць гэты тытул.

|| ж. прынцэса, .

прынцып, , м.

  1. Асноўнае, зыходнае палажэнне якой-н. тэорыі, вучэння, навукі і пад.

    • Прынцып прававой дзяржавы.
    • Прынцыпы мастацтва.
  2. Перакананне, погляд на рэчы.

    • Мець цвёрдыя жыццёвыя прынцыпы.
  3. Асноўная асаблівасць канструкцыі чаго-н.

    • Гучнагаварыцелі зроблены па прынцыпу тэлефона.

  • У прынцыпе — у асноўным, у агульных рысах.

  • У прынцыпе я згодзен.

прынцыповы, .

  1. Які датычыць прынцыпаў.

    • Прынцыповае пытанне.
  2. Які прытрымліваецца цвёрдых прынцыпаў.

    • П. чалавек.
    • Прынцыповая крытыка.
  3. Які датычыць чаго-н. толькі ў асноўным.

    • Прынцыповая згода на што-н.

|| наз. прынцыповасць, .