Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

зводніцтва, , н.

  1. Карыслівае пасрэдніцтва паміж мужчынам і жанчынай для садзейнічання ўступленню іх у любоўную сувязь.

  2. Пляткарства, нагаворы або падбухторванне да якіх-н. дрэнных учынкаў.

|| прым. зводніцкі, .

зводнічаць, ; незак. (пагард.).

Займацца зводніцтвам.

зводны, .

  1. Сабраны з розных месц, састаўлены з чаго-н., з розных частак.

    • Зводная справаздача.
    • З. аркестр.
  2. Які даводзіцца каму-н. братам ці сястрой па мачасе або айчыму.

    • З. брат.
    • Зводныя дзеці.

звольніцца, ; зак.

Вызваліцца ад выканання якіх-н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад.; канчаткова пакінуць месца работы.

  • З. з вайсковай службы.
  • З. з працы.

|| незак. звальняцца, .

звольніць, ; зак.

Вызваліць ад выканання якіх-н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад. і зняць з работы.

  • З. у запас.
  • З. з работы.

|| незак. звальняць, .

звон, , м.

  1. зво́на, мн. званы́, звано́ў, м. Ударны сігнальны падвясны інструмент (з медзі або меднага сплаву) у форме пустога ўсечанага конуса з падвешаным усярэдзіне ўдарнікам (языком).

    • Царкоўны з.
    • Пажарны з.
    • Званіць ва ўсе званы (таксама перан. расказваць усім пра што-н.).
  2. зво́ну. Гук, які ўтвараецца гэтым інструментам, а таксама металічнымі або шклянымі прадметамі пры ўдары.

    • З. касы.
    • З. шклянак.
  3. зво́ну, перан. Погаласкі, плёткі.

    • Нечага было разносіць такі з. па сяле.

|| прым. звонавы, .

звонкагалосы, .

Са звонкім голасам.

  • Звонкагалосыя дзеці.

|| наз. звонкагалосасць, .

звонкі1, , ж.

Картачная масць, якая абазначаецца чырвонымі ромбікамі.

|| прым. званковы, .

звонкі2 прым.

  1. Гучны, гулкі.

    • З. голас.
    • Звонкае шкло.
    • Звонкая манета (металічныя грошы).
  2. Тое, што і гулкі (у 2 знач.).

    • Звонкае паветра.

  • Звонкі зычны — які вымаўляецца з удзелам голасу.

|| наз. звонкасць, .

звонку, прысл.

  1. Са знешняга боку.

    • Пачысціць акно з.
  2. Знешне, з выгляду (разм.).

    • З. спакойны чалавек.