Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

любата́, -ы́, ДМ -баце́, ж.

1. Тое, што люба, што выклікае захапленне прывабнасцю, прыгажосцю.

2. у знач. вык. Пра захапленне, зачараванне кім-, чым-н., задавальненне ад каго-, чаго-н.

Дзяўчына — проста л.

любі́знік, -у, м.

Нагаворнае зелле, якое нібыта здольна прывабіць, прычараваць каханага.

любі́мец, -мца, мн. -мцы, -мцаў, м.

Той, каго асабліва любяць, кім захапляюцца; улюбёнец.

Л. публікі.

|| ж. любі́міца, -ы, мн. -ы, -міц.

любі́мчык, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Той, хто карыстаецца чыёй-н. любоўю, апякунствам на шкоду іншым (разм.).

Л. маці.

2. гл. любімец.

любі́мы, -ая, -ае.

Які выклікае пачуццё любові, якому аддаецца перавага перад іншымі, асабліва дарагі каму-н.

Л. пісьменнік.

Любімая справа.

любі́цель, -я, мн. -і, -яў, м.

1. чаго і з інф. Чалавек, які мае прыхільнасць да чаго-н.

Л. музыкі.

Л. пагаварыць.

2. Той, хто займаецца любімай справай не як прафесіянал; аматар.

Садавод-л.

|| ж. любі́цельніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1 знач.).

|| прым. любі́цельскі, -ая, -ае (да 2 знач.).

Л. спектакль.

любі́цца, люблю́ся, лю́бішся, лю́біцца; незак. (разм.).

Любіць адно аднаго, знаходзіцца ў любоўных адносінах.

Яны даўно любяцца.

любі́ць, люблю́, лю́біш, лю́біць; незак.

1. каго-што. Адчуваць любоў (у 1 знач.) да каго-, чаго-н.

Л. радзіму.

Л. родную мову.

Л. маці.

Дзе не любяць — не гасці, а дзе любяць — не часці (прыказка).

2. што і з інф. Мець цягу, быць схільным да чаго-н.

Л. музыку.

Л. добры харч.

Каса любіць брусок і сала кусок (прыказка). Л. збіраць грыбы.

3. з дадан. Быць задаволеным чым-н., адчуваць задавальненне ад чаго-н.

Бацька не любіць, калі яму пярэчаць.

4. што. Мець патрэбу ў якіх-н. умовах для існавання, росту і пад.

Елка любіць цень.

Расліны любяць святло.

любо́ў, -бві іо́ві, ж.

1. Пачуццё сардэчнай прыхільнасці, адданасці каму-, чаму-н.

Л. да радзімы.

Мацярынская л.

2. Схільнасць, цяга да чаго-н.

Л. да музыкі.

3. Тое, што і каханне, а таксама пра чалавека, які выклікае гэта пачуццё.

Мая л.

любо́ўны, -ая, -ае.

1. Які выражае любоў (у 3 знач.), прасякнуты любоўю.

Л. трохвугольнік.

Любоўная лірыка.

2. Вельмі ўважлівы, клапатлівы.

Любоўныя адносіны да справы.