Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

раздо́йваць гл. раздаіць.

раздо́лле, -я, н.

1. Шыр, прастор; шырокая вольная прастора.

Р. неабсяжных палёў.

2. Шырокая прастора, якая дае магчымасць свабодна дзейнічаць каму-, чаму-н., праяўляцца чаму-н. (разм.).

Р. птушкам у лесе.

3. перан. Спрыяльныя, зручныя абставіны; умовы для каго-, чаго-н.

Тут р. для грыбнікоў.

раздо́льны, -ая, -ае.

1. Шырокі, прывольны, раскінуты на вялікай прасторы.

Раздольныя лугі.

2. перан. Свабодны, лёгкі.

Раздольнае жыццё.

|| наз. раздо́льнасць, -і, ж.

раздо́рваць гл. раздарыць.

раздрабі́цца гл. драбіцца.

раздрабі́ць, -раблю́, -ро́біш, -ро́біць, -ро́блены; зак., што.

1. гл. драбіць.

2. Выразіць больш дробнымі адзінкамі.

Р. метры ў сантыметры.

|| незак. раздрабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. раздрабле́нне, -я, н.

раздрабні́ць, -рабню́, -ро́бніш, -ро́бніць; -ро́бнены; зак., што.

1. Зрабіць дробным, больш дробным; раскрышыць.

Р. вугаль.

2. Раздзяліць на часткі, групы; расчляніць.

Р. сілы праціўніка.

|| незак. раздрабня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. раздрабне́нне, -я, н.

раздражне́нне, -я, н.

1. гл. раздражніць, раздражніцца.

2. Пачуццё незадаволенасці, злосці.

Сказаць з раздражненнем.

раздражні́цца, -дражню́ся, -дра́жнішся, -дра́жніцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Падвергнуцца ўздзеянню раздражняльніка.

Скура раздражнілася.

2. Прыйсці ў стан раздражнення, злосці.

3. Выклікаць, распаліць у сабе якое-н. жаданне.

|| незак. раздражня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. раздражне́нне, -я, н.

раздражні́ць, -ражню́, -ра́жніш, -ра́жніць; -ра́жнены; зак.

1. што. Выклікаць раздражненне, дзейнічаючы якім-н. раздражняльнікам.

Р. дзясны.

2. каго-што. Давесці да стану нервовага ўзбуджэння; раззлаваць.

Р. суседа.

Р. пчол.

3. Выклікаць, распаліць (якое-н. жаданне; разм.).

Р. апетыт.

|| незак. раздражня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. раздражне́нне, -я, н.