Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

храмасо́ма, -ы, мн. -ы, -со́м, ж. (спец.).

Пастаянная састаўная частка ядра жывёльных і раслінных клетак, носьбіт спадчыннай інфармацыі.

|| прым. храмасо́мны, -ая, -ае.

храмі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., што (спец.).

1. Пакрыць (пакрываць) металічныя вырабы хромам (у 1 знач.).

2. Апрацаваць (апрацоўваць) скуру солямі хрому.

|| наз. храмі́раванне, -я, н. і храміро́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

|| прым. храміро́вачны, -ая, -ае.

храна... (гл. хрона...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужыв. замест «хрона...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр.: хранаграма, храналогія, хранаскоп.

ХРАНАЛÓГІЯ, -і, ж.

1. Раздзел гістарычнай навукі, які вывучае гісторыю летазлічэння.

2. Пералік падзей у іх часавай паслядоўнасці.

Х. беларускай гісторыі.

3. Паслядоўнасць паяўлення чаго-н. у часе.

Х. падзей.

|| прым. храналагі́чны, -ая, -ае.

храналагіза́цыя, -і, ж.

Устанаўленне часу існавання чаго-н.

Х. бронзавага веку.

ХРАНАСКÓП, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

Прыбор для вымярэння надзвычай малых прамежкаў часу, а таксама для параўнання паказанняў часу па розных прыборах.

храніка́льны гл. хроніка.

хранікёр, -а, мн. -ы, -аў, м.

Супрацоўнік газеты, радыё, які дае інфармацыю ў аддзел хронікі.

|| прым. хранікёрскі, -ая, -ае.

храні́чны, -ая, -ае.

1. Пра хваробу: які працягваецца доўгі час, пастаянны.

Х. бранхіт.

2. Які працяглы час хварэе на пэўную хваробу.

Х. хворы.

3. перан. Працяглы, няспынны, пастаянны.

Хранічнае недасыпанне.

храно́граф¹, -а, мн. -ы, -аў, м.

Помнік старажытнай пісьменнасці, які паведамляе ўсеагульную гісторыю звычайна па біблейскіх легендах і візантыйскіх крыніцах.

Візантыйскія хранографы.

|| прым. хранаграфі́чны, -ая, -ае.