Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

жада́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Цяга да ажыццяўлення чаго-н., унутранае імкненне.

Гарэць жаданнем.

Ж. перамогі.

2. Прадмет захаплення, мары і пад.

Тэатральная сцэна — вось яго ж.

жада́ны, -ая, -ае.

1. Такі, якога чакаюць, да якога імкнуцца.

Ж. госць.

Жаданыя пакупкі.

2. Любімы, дарагі.

Мой адзіны, мой ж. чалавек!

жада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., чаго, з інф. або са злуч. «каб».

1. Хацець што-н. здзейсніць, зрабіць, займець.

Жадаю бачыць сына.

2. каму-чаму і з інф. Выказваць якія-н. пажаданні, зычыць.

Жадаю вам здароўя.

|| зак. пажада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

жада́ючы, -ага, мн. -ыя, -ых, м.

Ахвотнік.

На экскурсію многа жадаючых.

жадзён, -дна́, -дно́, мн. -дны́, чаму (разм.).

Які церпіць нястачу ў самым неабходным; ахвочы да чаго-н.

Ён ж. скарынцы хлеба.

Жадзён на вока (разм., неадабр.) — пра зайздроснага, сквапнага чалавека.

жадлі́вы, -ая, -ае (разм.).

Зайздросны, прагны.

|| наз. жадлі́васць, -і, ж.

жаду́нкі, -аў (разм.).

Дзіўныя жаданні, капрызы.

жазло́, -а́, мн. жэ́злы і (з ліч. 2, 3, 4) жазлы́, жэ́злаў, н.

1. Асобай формы, звычайна ўпрыгожаная палка, посах, якія служылі сімвалам улады, ганаровага становішча, звання (уст.).

Маршальскае ж.

2. Кароткая палка ў руках рэгуліроўшчыка вулічнага руху (спец.).

3. Металічны стрыжань з дужкай, які выкарыстоўваецца пры рэгуліроўцы руху цягнікоў.

|| прым. жазло́вы, -ая, -ае (да 3 знач.).

Жазловая сістэма рэгулявання руху цягнікоў.

жака́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Куля для стральбы з гладкаствольнага паляўнічага ружжа.

|| прым. жака́нны, -ая, -ае.

жаке́й, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Прафесійны яздок на конных скачках.

2. У цырку — артыст, які на неасядланым кані выконвае акрабатычныя трукі.

|| прым. жаке́йскі, -ая, -ае.