Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

рэлі́квія, -і, мн. -і, -вій, ж.

Рэч, якая беражліва захоўваецца як памяць пра мінулае.

Сямейныя рэліквіі.

Франтавая р.

|| прым. рэлі́квійны, -ая, -ае (спец.).

Рэліквійныя экспанаты музея.

рэлі́кт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

Жывёльны або раслінны арганізм, які захаваўся як перажытак старажытных эпох.

|| прым. рэлі́ктавы, -ая, -ае.

Рэліктавая расліна.

рэлье́ф, -у, м.

1. Будова зямной паверхні, сукупнасць няроўнасцей сушы, акіянскага і марскога дна.

Р. мясцовасці.

Гарысты р.

2. Выпукласць, выпуклы відарыс на плоскасці.

Мэбля з рэльефамі і драўлянай мазаікай.

3. Від скульптуры, у якім відарыс з’яўляецца выпуклым або ўвагнутым у адносінах да плоскасці фону (спец.).

|| прым. рэлье́фны, -ая, -ае.

рэлье́фны, -ая, -ае.

1. гл. рэльеф.

2. Выпуклы, які выступае над паверхняй.

Рэльефная карта.

3. перан. Выразны, ясны (кніжн.).

Рэльефная мова.

|| наз. рэлье́фнасць, -і, ж.

рэлятыві́зм, -у, м.

У філасофіі: метадалагічная пазіцыя, прыхільнікі якой, абсалютызуючы адноснасць і ўмоўнасць усіх нашых ведаў, адмаўляюць магчымасць аб’ектыўнага пазнання рэчаіснасці.

|| прым. рэлятыві́сцкі, -ая, -ае.

рэлятыві́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Паслядоўнік, прыхільнік рэлятывізму.

|| ж. рэлятыві́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. рэлятыві́сцкі, -ая, -ае.

рэляты́ўны, -ая, -ае (кніжн.).

Тое, што і адносны (у 1 знач.).

|| наз. рэляты́ўнасць, -і, ж.

рэля́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж. (уст.).

Пісьмовае данясенне аб дзеяннях войск.

Пераможныя рэляцыі (таксама перан.: шумныя паведамленні пра поспехі; іран.).

рэма́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Заўвага; памета на палях (рукапісу, кнігі; уст.).

Рэмаркі на палях рукапісу.

2. У п’есе: тлумачэнне аўтара да тэксту, якое датычыць абставін дзеяння, знешняга выгляду ці паводзін персанажа.

|| прым. рэма́рачны, -ая, -ае (да 2 знач.).

рэ́мез, -а, мн. -ы, -аў, м.

Сініца, якая жыве па берагах вадаёмаў.