Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

хвалі́цца, хвалю́ся, хва́лішся, хва́ліцца; незак.

Расхвальваць свае поспехі, заслугі; з пахвальбой расказваць пра свае ўчынкі, дасягненні і пад.

Ён любіць х.

Х. поспехамі.

|| зак. пахвалі́цца, пахвалю́ся, пахва́лішся, пахва́ліцца.

хвалі́ць, хвалю́, хва́ліш, хва́ліць; хва́лены; незак., каго-што.

Выказваць адабрэнне, пахвалу каму-, чаму-н. за што-н.

Х. вучня за выдатныя поспехі.

|| зак. пахвалі́ць, пахвалю́, пахва́ліш, пахва́ліць; пахва́лены.

|| наз. хвале́нне, -я, н.

хвальба́, -ы́, ж.

1. Празмернае расхвальванне сваіх вартасцей, заслуг, учынкаў, часта перабольшаных.

2. Адабрэнне, пахвала каму-н.

хвалько́, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.; нескл., ж.

Той, хто любіць хваліцца.

хва́ля, -і, мн. -і, хваль, ж.

1. Вадзяны вал, які ўтвараецца ад гайдання паверхні вады.

Хвалі залівалі бераг мора.

2. Хістальны рух у фізічным асяроддзі ці электрамагнітным полі (спец.).

Электрамагнітныя хвалі.

Гукавая х.

3. перан., чаго. Пра масу, плынь чаго-н., што рухаецца адно за адным з пэўнымі інтэрваламі, перапынкамі.

4. перан., чаго. Узмоцнены рух, праяўленне чаго-н.

Х. дэманстрацый.

Х. мітынгаў.

|| прым. хва́левы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

хваля... (гл. хвале...).

Першая састаўная частка складаных слоў, пішацца, калі націск у другой частцы падае на першы склад, напр.: хвалярэз, хвалямер.

ХВАЛЯВÓД, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Натуральны або штучны канал для распаўсюджвання тых ці іншых хваль (гукавых, элекграмагнітных, радыёхваль і інш.).

|| прым. хвалявóдны, -ая, -ае.

хвалява́нне, -я, н.

1. Рух хваль па вадзяной паверхні.

Х. мора.

2. перан. Нервовая ўзбуджанасць, выкліканая адчуваннем трывогі, радасці і пад.

Х. доўга не пакідала жанчыну.

3. звычайна мн., -і, -яў, перан. Масавае выказванне незадаволення, пратэсту супраць чаго-н.

Хваляванні незадаволеных.

хвалява́цца, -лю́юся, -лю́ешся, -лю́ецца; -лю́йся; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Быць у хваляванні (у 1 знач.).

Мора хвалюецца.

2. перан. Перажываць хваляванне (у 2 знач.), знаходзіцца ў трывожным стане.

Х. перад экзаменамі.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Выказваць пратэст супраць чаго-н., масавую незадаволенасць чым-н.

Натоўп хваляваўся.

|| зак. усхвалява́цца, -лю́юся, -лю́ешся, -лю́ецца; -лю́йся.

хвалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; незак.

1. што. Выклікаць хваляванне (у 1 знач.).

Моцны вецер хваляваў мора.

2. перан., каго (што). Прыводзіць у хваляванне (у 2 знач.).

Яго хваляваў лёс дзяцей.

3. перан., каго (што). Падбухторваць, схіляць да хваляванняў (у 3 знач.).

Х. народ.

|| зак. усхвалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й.