Verbum

ра́цыя², -і, ж.

Падстава, сэнс, слушнасць.

Ён мае рацыю так сцвярджаць.

Няма рацыі рабіць гэта цяпер.

рацыяналізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., што.

Удасканальваючы, арганізаваць (арганізоўваць) што-н. больш рацыянальна, прадукцыйна.

Р. вытворчасць.

|| наз. рацыяналіза́цыя, -і, ж.

рацыяналіза́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

Работнік, які займаецца рацыяналізацыяй вытворчасці, вытворчых працэсаў.

|| прым. рацыяналіза́тарскі, -ая, -ае.

Рацыяналізатарская прапанова.

рацыяналі́зм, -у, м.

1. Кірунак у ідэалістычнай філасофіі, які лічыць розум адзінай крыніцай пазнання.

2. Разважлівыя, без эмоцый адносіны да жыцця.

|| прым. рацыяналісты́чны, -ая, -ае.

рацыяналі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Паслядоўнік рацыяналізму (у 1 знач.).

2. Той, хто разважліва, рацыяналістычна ставіцца да жыцця.

|| ж. рацыяналі́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (да 2 знач.).

|| прым. рацыяналі́сцкі, -ая, -ае.

рацыяналісты́чны, -ая, -ае.

1. гл. рацыяналізм.

2. Які абапіраецца толькі на патрабаванні логікі, розуму, развагі.

|| наз. рацыяналісты́чнасць, -і, ж.

рацыяна́льны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да розуму.

Рацыянальнае пазнанне.

2. Разумна абгрунтаваны, мэтазгодны.

Р. падыход да справы.

○

Рацыянальны лік — у матэматыцы: цэлы або дробавы лік.

|| наз. рацыяна́льнасць, -і, ж.

рацыяні́раваць, -рую, -руеш, -руе: -руй; -раваны; зак. і незак., што (спец.).

Увесці (уводзіць), устанавіць (устанаўліваць) пэўны рацыён з мэтай арганізацыі правільнай сістэмы харчавання людзей ці кармлення жывёлы.

|| наз. рацыяні́раванне, -я, н.

рачаня́ і рачанё, -ня́ці, мн. -ня́ты. -ня́т, н.

Дзіцяня рака, маленькі рачок.

рачкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й: незак. (разм.).

1. Поўзаць на карачках, ракам.

2. Цяжка працаваць сагнуўшыся, не разгінаючыся.

Р. на полі ад цямна да цямна.

|| наз. рачкава́нне, -я, н.