Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

рандо́¹, нескл., н. (спец.).

Вершаваная форма з абавязковым паўтарэннем у страфе адных і тых жа радкоў у пэўным парадку; вершы, напісаныя ў такой форме.

рандо́², нескл., н.

1. Закруглены рукапісны, а таксама друкаваны шрыфт (спец.).

2. Пяро са зрэзаным канцом для пісання такім шрыфтам.

ране́й, прысл.

1. гл. рана².

2. Да пэўнага, указанага моманту.

Прыйсці на дзве гадзіны р.

3. У мінулым, да гэтага, да нядаўняга часу.

Р. тут было балота.

4. Спачатку, найперш.

Р. выслухай, а потым гавары.

ра́нены, -ая, -ае.

1. Які мае рану¹.

Р. салдат.

2. у знач. наз. ра́нены, -ага, м.; ра́неная, -ай, ж. Чалавек, які атрымаў раненне.

Аперыраваць раненага.

ране́т, -у, Ме́це, м.

Сорт каштоўнай паўднёвай яблыні, а таксама яе кісла-салодкія плады.

|| прым. ране́тавы, -ая, -ае.

ра́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

Паходная вайсковая або вучнёўская сумка, якую носяць на лямках за спінай.

|| прым. ра́нцавы, -ая, -ае.

ранжы́р, -у, м.

1. Пастраенне ў калоне ваенных па росце (спец.).

Пастроіцца па ранжыры.

2. перан. Пэўны парадак у чым-н.

|| прым. ранжы́рны, -ая, -ае.

ра́ніца, -ы, мн. -ы, -ніц, ж.

Час сутак ад канца ночы да пачатку дня, першыя гадзіны дня.

|| памянш. ра́нічка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

Добрай раніцы! — ранішняе прывітанне пры сустрэчы.

|| прым. ра́нішні, -яя, -яе.

Ранішняя зарадка.

ра́ніцай і раніцо́й, прысл.

У ранішні час, ранішняй парой.

ра́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; зак. і незак., каго-што.

1. Нанесці (наносіць) рану каму-н.

Р. руку.

2. перан. Прычыніць (прычыняць) каму-н. душэўны боль, пакуты.

Р. чулае сэрца.

|| наз. ране́нне, -я, н.