Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Адтараба́ніць ’адцягнуць, адвезці’ (Касп., Шат.). Гл. тарабаніць.

Адтату́ркнуць ’вытаркаць, выпучвацца’ (КЭС). Магчыма, балтыйскага паходжання (< *at‑turkti). Параўн. літ. tùrktekti ’таркаць’ або ад аддадуркнуць (гл. аддадурыць).

Адтачы́цца ’адкарміцца, паправіцца’ (Яўс.). Відаць, да тачыць ’грызці’.

Адтрыву́шыць ’набіць’ (Юрч.) да трыбушыць ’калаціць, трэсці’ (Міхневіч, БЛ, 1973, 3, 60).

Адту́ліна (КТС, БРС), адтуліць ’адкрыць’ — адтуліна ’дзірка’. Гл. туліць.

Адту́ль, ст.-бел. оттуль (1347) (Нас. гіст.). Гл. адкуль.

Адува́нчык ’Leontodon taraxacum’ (Кіс., Бейл.) да дуць (гл.).

Адука́цыя (Нас., Яруш., БРС, Гарэц.), адукаваны (Нас., БРС, Гарэц.), адукаванне (Нас.), едукацыя (Шпіл.), адукаваць (Шат.), едукаваться (Шпіл.) < польск. edukować, edukacja < лац. duco, ducere ’весці’.

Аду́лаваты ’сутулаваты, азызлы’ (Нас.). Кантамінацыйная форма, гл. адутлаватасць і сутулаваты. Не выключаны таксама балтыйскі ўплыў. Параўн. літ. dulė́ti, dùlti ’гніць, парахнець’, dū́lis, dūlỹs, dū́lià ’стары чалавек, спарахнелае дрэва’ (Урбуціс, Baltistica, V (I), 1969, 57).

Адутлава́тасць (БРС), адулават (Гарэц.), адулаваты ’азызлы’ (Бяльк., Касп.), рус. одутлый, одутловатый ад дуць (гл.).