Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

матну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Аднакр. да матаць ​1 (у 2 знач.).

матня́, ‑і, ж.

Тое, што і куль ​3.

мато́к, ‑тка, м.

Пэўная колькасць нітак, дроту і пад., роўна зматаная або навітая на матавіла. Маці напрала поўную шуфляду нітак у клубках і матках. Бядуля.

мато́р, ‑а, м.

Машына, якая ператварае розныя віды энергіі ў механічную; рухавік. Побач ляжалі расцягнутыя танкавыя гусеніцы і стаяў немаведама адкуль і як дастаўлены матор танка. Хадкевіч. Скончылася змена. На некалькі хвілін спыніўся шум матораў. Шыцік.

[Ад лац. motor — які прыводзіць у рух.]

маторабудава́нне, ‑я, н.

Галіна прамысловасць якая выпускае маторы.

маторабудаўні́чы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да маторабудавання. Маторабудаўнічы завод.

мато́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Разм. Маторная лодка. На воднай роўнядзі сям-там цямнеюць рыбацкія маторкі. С. Александровіч.

мато́рны 1, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да матора; прызначаны для матораў. Маторны цэх.

2. Які прыводзіцца ў рух маторам; забяспечаны маторам. Маторная піла. □ Аднойчы Несцяровіч .. гнаў маторную лодку, стараючыся хутчэй даплыць да вядомага яму месца. Чорны.

мато́рны 2, ‑ая, ‑ае.

Спец. Рухальны (пра псіхафізіялагічныя працэсы). Маторная актыўнасць дзяцей. Маторныя нервовыя цэнтры.

•••

Маторная памяць гл. памяць.

мато́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да матка. Маточная пража.

матра́ц, ‑а, м.

1. Мяккая тоўстая ватовая або валасяная подсцілка на ложак.

2. Частка ложка або канапы з спружыновым каркасам і мяккай пракладкай.

[Ням. Matratze.]