Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сербану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

1. Аднакр. да сёрбаць (у 1, 2 знач.).

2. чаго. Разм. З’есці колькі‑н. (чаго‑н. вадкага). Марыля сербанула разоў колькі квашанай капусты з грыбамі-апенькамі, адставіла міску, зноў аб нечым задумалася. «Беларусь».

3. перан.; чаго. Разм. Многа перанесці, зазнаць гора. [Ячны:] — Каб сербануў і ты [Шарэйка] за век таго, што я ці, скажам, бацька твой — таксама прафесарам стаў бы. Брыль. На.. [вайне] Карпенку давялося сербануць ліха, яго параніла. Быкаў.

4. Абл. Сцебануць. Хацеў яшчэ [дзед Купрыян] параіць Васілю ўзяць лейцы ды лепей лейцамі сербануць разы са два, калі.. [Аўгіня] вінавата. Колас. [Дзед:] — Мне лазовы дубчык сербануў па воку. Чорны.

•••

Сербануць лішняга — хапіць (выпіць) занадта многа.

сербія́не, ‑ян; адз. сербіянін, ‑а, м.; сербіянка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. сербіянкі, ‑нак; ж.

Уст. Тое, што і сербы.

сербія́нін,

гл. сербіяне.

сербія́нка 1,

гл. сербіяне.

сербія́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.

Цыганскі народны танец хуткага тэмпу. Захапіўшы ў першай пары Янка Маньку, Юрка Раю, Даюць дыхту, даюць жару, «Сербіянку», «Польку» шпараць, А гармонік грае, грае. Купала. Тады гралі страданне, кракавяк, .. а смялейшым дзеўкам заказвалі сербіянку. М. Стральцоў.

се́рбка,

гл. сербы.

сербскахарва́цкі, ‑ая, ‑ае.

У выразе: сербскахарвацкая мова — мова сербаў, харватаў, чарнагорцаў і баснійцаў.

се́рбскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да Сербіі, сербаў, які належыць, уласцівы ім. Якраз тады [у 1914–1915 гадах] паэт [М. Багдановіч] напісаў цыкл песень, сярод якіх ёсць сербская «Смерць шэршня». Лойка.

се́рбы, ‑аў; адз. серб, ‑а, м.; сербка, ‑і, ДМ ‑бцы; мн. сербкі, ‑бак; ж.

Паўднёваславянскі народ, які жыве ў Югаславіі.

серв, ‑а, м.

У сярэднія вякі ў Заходняй Еўропе — прыгонны селянін, які знаходзіцца ў асабістай залежнасці ад феадала.

[Фр. serf ад лац. servus — раб.]

серва́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Нізкі буфет для пасуды і сталовай бялізны. [Галіна Адамаўна].. адчыніла шуфляду серванта, выхапіла бялюткі абрус, узмахнуўшы, заслала ім стол. Шамякін.

[Фр. servante.]