Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

рэверсі́ўны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Такі, у якога можна мяняць напрамак руху або вярчэння. Рэверсіўны механізм.

[Ад лац. reversus — адваротны.]

рэве́рсія, ‑і, ж.

Спец.

1. З’яўленне ў арганізмаў прыкмет, уласцівых толькі іх далёкім продкам; атавізм.

2. Тое, што і рэверсіраванне.

3. Зварот маёмасці ранейшаму ўладальніку.

[Ад лац. reversio — зварот.]

рэвізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.

1. Зрабіць (рабіць) рэвізію (у 1 знач.). Рэвізаваць магазін. □ — Стоп! — скамандаваў маёр. — Склад рэвізаваць будзем, нешта тут не зусім. «Звязда».

2. Падвергнуць (падвяргаць) рэвізіі (у 2 знач.).

рэвізі́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да рэвізіі (у 1 знач.); прызначаны для правядзення рэвізіі. Рэвізійная камісія.

рэві́зія, ‑і, ж.

1. Праверка фінансава-гаспадарчай дзейнасці прадпрыемства, установы, арганізацыі, адказнай службовай асобы з мэтай праверкі законнасці, правільнасці і мэтазгоднасці іх дзеянняў. Рабіць рэвізію. Рэвізія магазіна. □ Часамі глаўк пасылаў .. [Казіміра] на рэвізію на другія заводы: у Канск, у Таўду, у Лысьву. Скрыган. Адсутнасць уліку маёмасці .. [Шаманскі] груба назваў злачынствам, паабяцаў арганізаваць рэвізію і вінаватых у адсутнасці ўліку і гаспадарчых стратах прыцягнуць да адказнасці. Дуброўскі. // Агляд чаго‑н. з мэтай праверкі. — А ўсё ж такі, брат Грышка, не шкодзіць, я думаю, пабыць табе на бухгалтарскіх курсах. Калгас наш расце, справа ўскладняецца, — заключыў рэвізію кніг старшыня калгаса. Колас.

2. Перагляд палажэнняў якога‑н. вучэння, тэорыі з мэтай унясення змен, паправак, якія парушаюць, скажаюць асновы гэтага вучэння, тэорыі.

3. Гіст. У Расіі ў 18 ст. і ў першай палове 19 ст. — перапіс сельскага і гарадскога насельніцтва для ўліку і вылічэння падушнага падатку.

[Ад лац. revisio — перагляд.]

рэвізіяні́зм, ‑у, м.

Варожая марксізму ідэйна-палітычная плынь, якая заключаецца ў рэвізіі, пераглядзе або скажэнні асноўных палажэнняў марксізма і падмене іх ненавуковымі тэорыямі, накіраванымі супраць сацыялістычнай рэвалюцыі і дыктатуры пралетарыяту.

рэвізіяні́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Паслядоўнік рэвізіянізму.

рэвізіяні́сцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да рэвізіянізму, рэвізіяніста. Рэвізіянісцкая палітыка. Рэвізіянісцкія плыні.

рэвізо́р, ‑а, м.

1. Службовая асоба, упаўнаважаная рабіць рэвізію (у 1 знач.). — Мы парушаем самыя элементарныя правілы касавай дысцыпліны і любы талковы рэвізор нам можа здорава ўсыпаць. Скрыган.

2. Кантралёр у асобных галінах чыгуначнай справы. Рэвізор спрытна шчоўкнуў кампосцерам, вярнуў білет і гэтак жа спрытна і моўчкі працягнуў зноў руку. Адамчык.

рэвізо́рскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да рэвізора, належыць яму. Рэвізорскія абавязкі. Рэвізорская пасада.