Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

куп’і́сты, ‑ая, ‑ае.

Пакрыты купінамі, з купінамі. Прастор, зарослы асакой, пераходзіць у куп’істае балота. Чорны.

купі́цца, ‑піцца; зак.

Аказацца купленым. Усё неабходнае купіцца, набудзецца.

купі́ць, куплю, купіш, купіць; зак., каго-што.

1. Набыць за грошы ці іншыя каштоўнасці. Купіць касцюм. Купіць кнігу. □ За багацце розуму не купіш. Прыказка.

2. перан. Подкупам, абяцаннямі і пад. схіліць на свой бок; падкупіць. У Аўгінні ніякіх сумненняў цяпер не заставалася: Саўку нанялі, купілі за грошы і ставілі на цёмную, здрадніцкую справу. Колас. // чым. Разм. Схіліць у сваю карысць якімі‑н. дзеяннямі, якасцямі. [Ураднік] лаяўся, гразіў, абяцаў арыштаваць і згнаіць у турме, спрабаваў купіць ліслівасцю, прасіў, але Агапа стаяла на сваім. Чарнышэвіч.

•••

За што купіў, за тое і прадаю — паўтараю толькі тое, што чуў, за дакладнасць не ручаюся.

Купіць ката ў мяшку — набыць што‑н., не бачачы і не ведаючы яго якасці.

ку́пка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.

Памянш. да купа (у 1, 2 і 3 знач.); невялікая купа. Купка бяроз. Купка дзяцей. Купка моху.

ку́плены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад купіць.

купле́т, ‑а, М ‑леце, м.

1. Асобная страфа верша або песні. Аўдыторыя сустракала кожны новы куплет.. песні стрыманым рогатам. Мікуліч.

2. толькі мн. (купле́ты, ‑аў). Сатырычная або гумарыстычная песенька на бытавую або палітычную тэму, звычайна з прыпевам, які паўтараецца. Бабіньскі выканаў куплеты Мефістофеля з «Фауста» Руно. «Звязда».

[Фр. couplet.]

купле́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да куплета (у 1 знач.). Дакладны рытм прыпеўкі, папулярная куплетная форма, даходлівая меладычная інтанацыя, жвавасць .. вызначылі выдатнае месца прыпеўкі ў музычнай практыцы рускага, украінскага і беларускага народаў. «Беларусь».

куплеты́ст, ‑а, М ‑сне, м.

Артыст, які выконвае куплеты (у 2 знач.).

куплеты́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да куплетыст.

куплёны, ‑ая, ‑ае.

Не свайго вырабу, набыты за грошы. Тытун быў свой, а не куплёны І драў ён горла, як шалёны. Колас.