Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дэві́з, ‑а, м.

1. Праграмная кіруючая ідэя, выражаная адным ці некалькімі словамі; лозунг. Зрабіць як найбольш і як найлепш — стала дэвізам нашых людзей, дзе б яны ні працавалі. Пестрак. Усё шырэй і мацней гучыць палымяны дэвіз — жыць і змагацца па Ільічу. «Звязда».

2. Слова або выраз, якія замест свайго імя ставіць на творы аўтар, удзельнік закрытага конкурсу. Першую прэмію атрымаў праект пад дэвізам «Наперад».

3. Уст. Кароткі сімвалічны надпіс на гербе, шчыце, ордэне і пад.

[Фр. devise.]

дэві́за, ‑ы, ж.

Вэксаль, чэк, акрэдытыў і пад., выпісаныя ў замежнай валюце для міжнародных разлікаў.

[Фр. devise.]

дэвія́цыя, ‑і, ж.

1. Адхіленне стрэлкі компаса ад лініі магнітнага мерыдыяна пад уздзеяннем вялікіх мас жалеза.

2. Адхіленне (самалёта, судна, снарада, радыёхвалі і пад.) ад патрэбнага напрамку пад уплывам якіх‑н. прычын.

[Фр. déviation.]

дэво́н, ‑у, м.

Чацвёрты па парадку перыяд палеазойскай эры ў гісторыі Зямлі.

[Ад геагр. назвы.]

дэво́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дэвону, з’яўляецца дэвонам. Дэвонскія адкладанні. Дэвонскі перыяд. Дэвонская сістэма.

дэгаза́тар, ‑а, м.

1. Апарат для дэгазацыі.

2. Той, хто робіць дэгазацыю.

3. Сродак для дэгазацыі.

дэгазацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дэгазацыі, прызначаны для яе. Дэгазацыйныя работы. Дэгазацыйная камера.

дэгаза́цыя, ‑і, ж.

Абясшкоджванне мясцовасці, рэчаў і інш., заражаных атрутнымі рэчывамі.

дэгазі́равацца, ‑руецца; незак.

Зал. да дэгазіраваць.

дэгазі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Правесці (праводзіць) дэгазацыю чаго‑н. Дэгазіраваць мясцовасць.

[Ад фр. dégazer.]