Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сераске́р, ‑а, м.

Галоўнакамандуючы ў старой Турцыі; пазней — ваенны міністр.

[Тур. sarasker.]

сератані́н, ‑у, м.

Біялагічна актыўнае рэчыва, якое рэгулюе абмен рэчываў, дзейнасць нервовай і сардэчна-сасудзістай сістэм.

сератэрапі́я, ‑і, ж.

Метад лячэння інфекцыйнага захворвання шляхам увядзення хвораму антытаксічнай сывараткі.

[Ад лац. serum — сываратка і грэч. therapeia — лячэнне.]

серафі́м, ‑а, м.

У іудзейскай і хрысціянскай міфалогіі — шасцікрылы анёл вышэйшага рангу.

[Ад стараж.-яўр. serāphīm (мн.).]

серб,

гл. сербы.

сербалу́жыцкі, ‑ая, ‑ае.

У выразе: сербалужыцкая літаратура — літаратура лужычан, лужыцкіх сербаў, сербалужычан, заходнеславянскай народнасці ў ГДР.

сербану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

1. Аднакр. да сёрбаць (у 1, 2 знач.).

2. чаго. Разм. З’есці колькі‑н. (чаго‑н. вадкага). Марыля сербанула разоў колькі квашанай капусты з грыбамі-апенькамі, адставіла міску, зноў аб нечым задумалася. «Беларусь».

3. перан.; чаго. Разм. Многа перанесці, зазнаць гора. [Ячны:] — Каб сербануў і ты [Шарэйка] за век таго, што я ці, скажам, бацька твой — таксама прафесарам стаў бы. Брыль. На.. [вайне] Карпенку давялося сербануць ліха, яго параніла. Быкаў.

4. Абл. Сцебануць. Хацеў яшчэ [дзед Купрыян] параіць Васілю ўзяць лейцы ды лепей лейцамі сербануць разы са два, калі.. [Аўгіня] вінавата. Колас. [Дзед:] — Мне лазовы дубчык сербануў па воку. Чорны.

•••

Сербануць лішняга — хапіць (выпіць) занадта многа.

сербія́не, ‑ян; адз. сербіянін, ‑а, м.; сербіянка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. сербіянкі, ‑нак; ж.

Уст. Тое, што і сербы.

сербія́нін,

гл. сербіяне.

сербія́нка 1,

гл. сербіяне.

сербія́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.

Цыганскі народны танец хуткага тэмпу. Захапіўшы ў першай пары Янка Маньку, Юрка Раю, Даюць дыхту, даюць жару, «Сербіянку», «Польку» шпараць, А гармонік грае, грае. Купала. Тады гралі страданне, кракавяк, .. а смялейшым дзеўкам заказвалі сербіянку. М. Стральцоў.