Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дэрыва́т, ‑у, М ‑ваце, м.

Спец. Вытворнае ад чаго‑н. пярвічнага, больш агульнага. Нітрабензол — дэрыват бензолу.

[Ад лац. derivatus — адведзены.]

дэрывацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да дэрывацыі. Дэрывацыйны канал. Дэрывацыйная марфема.

дэрыва́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Адвод вады ад галоўнага рэчышча ракі ў бок па канапу.

2. Бакавое адхіленне снарадаў і куль наразной зброі пры палёце.

3. Стварэнне новых слоў ад слова-асновы.

[Ад лац. derivatio — адвядзенне, адхіленне.]

дэ́рык, ‑а, м.

Грузапад’ёмны кран з паваротнай стралой.

[Англ. derrick.]

дэса́нт, ‑а, М ‑нце, м.

1. Войска, высаджанае (з карабля, верталётаў, самалётаў) на тэрыторыю праціўніка для баявых дзеянняў. Паветраны дэсант. Марскі дэсант. Высадзіць дэсант.

2. Высадка войск на тэрыторыю праціўніка. Падрыхтавацца да дэсанту. □ Занялі абарону на беразе мора — на выпадак дэсанту. Бачыла.

[Фр. descente.]

дэсантава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак. і незак.

Высадзіцца (высаджвацца) у якасці дэсанта.

дэсантава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., каго-што.

Высадзіць (высаджваць) у якасці дэсанта. Дэсантаваць полк.

дэса́нтнік, ‑а, м.

Баец дэсантных войск, удзельнік дэсанта. Скінуць на парашутах дэсантнікаў. □ У адзінаццаць гадзін.. [батальён] ужо вёў першы бой, акружаў варожых дэсантнікаў. Мележ. // Ваеннаслужачы дэсантных войск.

дэса́нтны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дэсанта. Дэсантныя войскі. Дэсантная аперацыя.

дэ́сань, ‑і, ж.

Уст. Узор. Плачуць дрэвы празрыстай расой, а раса завіваецца ў дэсань. Дубоўка.

[З фр. dessin — малюнак.]