Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сукуле́нты, ‑аў; адз. сукулент, ‑у, М ‑нце, м.

Шматгадовыя расліны з тоўстым сакавітым лісцем або сцёбламі, што ўтрымліваюць шмат вады і слізі.

[Лац. succulentus — сакавіты.]

суку́пнасць, ‑і, ж.

Спалучэнне, агульная колькасць, сума чаго‑н. Мова замацоўвае кожную думку паасобку і ўсю сукупнасць думак чалавека. Юрэвіч. Колькасць запазычанай лексікі і яе характар залежаць перш за ўсё ад сукупнасці фактараў гістарычнага, культурнага і сацыяльна-эканамічнага парадку. Жураўскі.

суку́пны, ‑ая, ‑ае.

Аб’яднаны, сумесны, агульны. Сукупныя намаганні.

•••

Сукупны грамадскі прадукт гл. прадукт.

сула́ддзе, ‑я, н.

Тое, што і суладнасць. [Песняру] ўласцівы і другія традыцыйныя рысы рамантычнага героя — адзіноцтва і поўнае суладдзе яго жыцця з жыццём прыроды. Каваленка.

сула́джанасць, ‑і, ж.

Уласцівасць суладжанага. [Паўлюк Трус] даводзіў радкі да самага строгага гучання, да поўнае суладжанасці зместу з формай. Лужанін.

сула́джаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад суладзіць.

2. у знач. прым. Стройны, узгоднены; гарманічны. Школьная праца ішла сваім добра суладжаным, няспынным ходам. Дубоўка.

сула́джвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да суладжваць.

сула́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да суладзіць.

сула́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., што.

Разм. Зрабіць стройным, гарманічным; прывесці да ўзгодненасці, гарманічнасці. І таму ты ў агні не згарэла, Любоў, не загінула ў бойках, блакадзе — бо найлепшае ўсё ад жанчын з прадвякоў Лёс сабраў, даў табе і суладзіў. Дубоўка. Толькі ты труны не расчыніш, Не суладзіш, пявучай гамы, Каб пачуць, што ў тваёй краіне Не звіняць ужо ланцугамі. Лужанін.

сула́дна, прысл. і прыназ.

1. Прысл. да суладны.

2. прыназ. з Д. Адпаведна чаму‑н. Ужо затым суладна тону Пахвал рулады паплылі. Бачыла. Гаварылі мала — спакойна, суладна думкам і настрою. Кудравец. / З прыназ. «з» утварае спалучэнне з Т. Па скалах і безданях хутка памчаліся чорныя шкуматы ценяў і побач суладна з імі — яркія плямы святла. Быкаў.