Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

масажы́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да масажыст.

масі́раванне 1, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. масіраваць ​1; масаж.

масі́раванне 2, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. масіраваць ​2 і масіравацца ​2.

масі́раваны 1, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад масіраваць ​1.

масі́раваны 2, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад масіраваць ​2.

2. у знач. прым. Спец. Сканцэнтраваны, сабраны ў адно месца (пра войскі, авіяцыю, артылерыйскі агонь і пад.).

масі́равацца 1, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; незак.

1. Рабіць сабе масаж.

2. Зал. да масіраваць ​1.

масі́равацца 2, ‑руецца; зак. і незак.

Спец. Сканцэнтравацца (канцэнтравацца) у адным месцы (пра войскі, авіяцыю, артылерыйскі агонь і пад.).

масі́раваць 1, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каго-што.

Рабіць масаж. Не звяртаючы ўвагі на ўдары крылаў, [дзед] пачаў масіраваць мускулістае цела птушкі. Беразняк.

[Ад фр. masser — рабіць масаж.]

масі́раваць 2, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., каго-што.

Спец. Сканцэнтраваць (канцэнтраваць) у адным месцы (войскі, авіяцыю, артылерыйскі агонь і пад.).

[Ад фр. maser.]

масіро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.

Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. масіраваць ​2 і масіравацца ​2.

масі́ў, ‑сіву, м.

1. Горнае ўзвышша аднароднай геалагічнай будовы з плоскай вяршыняй. Горны масіў.

2. Вялікая прастора, аднародная па якіх‑н. прыметах. За густымі радамі алешын пачынаўся вялікі масіў заліўных лугоў. Кавалёў. Зялёным масівам .. [лес] наступаў на невялічкую купку сяліб. Ліс.

[Фр. massif — цяжкавагавы ад лац. massa — глыба, камяк.]

масі́ўнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць і якасць масіўнага.

масі́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае вялікую масу, аб’ём. Масіўны стол. Масіўнае тулава. □ Шырокія масіўныя дзверы гасцінна ўпусцілі Андрэя ва універмаг. Васілёнак. Шэрая будыніна з купалам і масіўнымі калонамі прыкметна вылучалася сярод іншых дамоў. Хомчанка.

ма́ска, ‑і, ДМ масцы; Р мн. масак; ж.

1. Накладка на твар, падобная на звярыную морду або чалавечы твар. Тэатральнай маска. Маска зайца. // Накладка на верхнюю частку твару з прарэзамі для вачэй, якую надзяваюць для таго, каб не быць пазнаным. Карнавальная маска. // Чалавек у маскарадным касцюме і такой накладцы. Душа твая — малюнак артыстычны: Пад лютняў звон прыгожых масак рой Танцуе там, адзеўшыся нязвычна, У надзеі скрыць праз гэта смутак свой. Багдановіч.

2. перан. Прытворства, якое скрывае сутнасць каго‑, чаго‑н. Мужчыны стараліся стрымаць свае пачуцці і роблена прыкрываліся маскай абыякавасці і лёгкай іроніі. Васілевіч. Сваё замяшанне [Зелянюк] досыць удала хаваў пад маскай вясёлага бадзёрага ажыўлення. Зарэцкі.

3. Адліўка з гіпсу, знятая з твару нябожчыка. // Скульптура твару чалавека або галавы жывёлы. Пад выпуклым барэльефам белай мармуровай маскі — старадаўняга акцёрскага сімвала — было высечана: Антон Максімавіч Саковіч. Рамановіч.

4. Спец. Засцерагальнае прыстасаванне, якое надзяваюць на твар. Супрацьгазавая маска. Маска для падводнага плавання. // Накладка спецыяльнага прызначэння на твар. Перад .. [Надзяй] стаяў урач у дзіўнай масцы і незвычайным фартуху. Карпюк.

5. У касметыцы — слой накладзенага на твар лекавага саставу, крэму і пад.

•••

Зняць (скінуць) маску гл. зняць.

Надзяваць (насіць) маску гл. надзяваць.

Сарваць маску гл. сарваць.

[Фр. masque ад араб. mashara — насмешка.]