Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кіпрыёты, ‑аў; адз. кіпрыёт, ‑а, М ‑рыёце, м.; кіпрыётка, ‑і, ДМ ‑тцы; мн. кіпрыёткі, ‑так; ж.

Насельніцтва Кіпра, якое складаюць грэлі і туркі.

кіпрыёцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кіпрыётаў, які належыць, уласцівы ім. Кіпрыёцкія традыцыі.

кіпрэ́гель, ‑я, м.

Геадэзічны вугламерны інструмент, які прымяняецца разам з мензулай для тапаграфічных здымкаў па мясцовасці.

[Ням. Kippregel.]

кіпу́часць, ‑і, ж.

Уласцівасць кіпучага (у 2 знач.).

кіпу́чы, ‑ая, ‑ае.

1. Які кіпіць, нагрэты да кіпення. На стале з’явілася кіпучая смажаніна сала з каўбасою і яечкамі. Пестрак.

2. Бурлівы, пеністы. Кіпучы вадаспад. □ Песня ўздымае Кіпучы вал з глыбінь марскіх. Танк. // Пеністы, іскрысты (пра віно, піва і пад.). За кожным сталом Месца пакінем для нашых сяброў, Чарку пакінем з кіпучым віном. Танк.

3. перан. Дзейны, ажыўлены, напружаны. Кіпучая дзейнасць. □ Наш край кіпучай працай Узмоцнен і сагрэт. Журба. // Палкі, гарачы. Кіпучая натура.

кі́пцік, ‑а, м.

Памянш.-ласк. да кіпець.

кіпцю́р і капцю́р, ‑а, м.

1. Востры загнуты рагавы прыдатак на пальцах птушак, многіх паўзуноў і млекакормячых. Варона перакулілася дагары, выставіла ногі з сагнутыхі кіпцюрамі і падрыхтавалася да абароны. Якімовіч. А бедны воўк, вадой падцяты, Скрабе па лёдзе капцюрамі. Колас.

2. Разм. Ногаць. Апамяталася Рыва, кінулася да бацькі, кіпцюрамі ўчапілася ў твар аднаму з катаў. Лынькоў.

•••

Паказаць кіпцюры гл. паказаць.

Трапіць у кіпцюры каму гл. трапіць.

кіпцюра́сты, ‑ая, ‑ае.

З вялікімі і вострымі кіпцюрамі. Кіпцюрасты кружыць птах Над бярозкай — ажно страх. Шушкевіч.

кіпяці́льнік, ‑а, м.

Апарат для прыгатавання кіпячонай пітной вады; тытан ​3. // Электранагравальная прылада ў выглядзе спіралі для кіпячэння вады.

кіпяці́льны, ‑ая, ‑ае.

Які служыць для кіпячэння. Кіпяцільны бачок.