Verbum

ківа́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. ківаць.

ківа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Рытмічна хістацца з боку ў бок або зверху ўніз. [Аляксей] ківаўся ў такт машыне: згінаўся ўправа, улева, каб быць у раўнавазе. Мележ.

2. Ісці з цяжкасцю, хістаючыся (ад стомы, хваробы і пад.). Кепска толькі, што свядомасць падказвае ісці, а ногі .. не слухаюцца дый годзе. Падбіўся ўжо і Марынчук, ледзь-ледзь ківаецца. С. Александровіч.

3. Хістацца, будучы нетрывала прымацаваным да чаго‑н. Зуб ківаецца.

ківа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. што. Рухаць з боку ў бок або зверху ўніз; пахістваць. Тут ветрык, як хлопчык, Ківае, трасе Бярозку крывую У дробнай расе. Бядуля.

2. чым. Утвараць хістальныя рухі чым‑н. Ківаць нагой. □ Толькі дрэвы ківаюць верхавінамі, .. вядуць сумную, нікому незразумелую гутарку. Шынклер.

3. Рабіць лёгкія рухі галавой у знак прывітання, адабрэння, нязгоды і пад. Шнітава дырэктар чамусьці не перапыняў, а пры кожным яго слове ўхвальна ківаў галавою. Хадкевіч. Калі Сашу гаварылі, што з ім пойдзе Аляксей, той толькі моўчкі ківаў галавой у знак згоды. Новікаў.

4. Рухам галавы, пальца падзываць каго‑н. да сябе, падаваць якія‑н. знакі. Убачыць .. [Уладзіка] Трахім Сталяровых на прыгуменні, ківае каравым тоўстым пальцам і кліча. Крапіва.

5. Паказваць на каго‑, што‑н. рухам галавы. Шафёр круціць абаранак, думае аб здзіўляючай ўпартасці хлапца і, азірнуўшыся, ківае на яго забінтаваныя рукі. Ракітны. // перан. Разм. Намякаць на каго‑, што‑н. [Лабановіч] ведае, на што ківае пісар, але хоча парушыць упэўненасць, з якой гаворыць той аб «цёмнай» рабоце. Колас. // перан. Разм. Даводзіць, што вінаваты не сам, а хто‑н. іншы. — Мядзведзь і ёсць мядзведзь... І прозвішча ж яго такое! — На Мішку люд лясны ківае. Маеўскі.

•••

Нечага (няма чаго) на бога ківаць — не варта апраўдвацца, звальваць віну на другіх.

кі́вер, ‑а, м.

Цвёрды высокі галаўны ўбор без палёў, які насілі ў еўрапейскіх арміях у 18–19 стст. [Юрага] быў апрануты ў сіні шынель з бліскучымі эпалетамі, на галаве ківер з султанам, шабля пры баку і звонкія шпоры на абцасах. С. Александровіч.

[Польск. kiwior.]

ківо́к, кіўка, м.

Нахіл галавы ў знак прывітання, згоды і пад. Блок адказаў на паклон лёгкім ледзь прыметным кіўком галавы. Колас.

ківо́т, ‑а, М ‑воце, м.

Зашклёная створкавая рама або шафка для абразоў.

[Грэч. kibōtos.]

кігі́канне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. кігікаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Над куп’ём з пранізлівым кігіканнем пабіліся чарнакрылыя кнігаўкі. Асіпенка.

кігі́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Абзывацца гукамі, падобнымі да «кі-гі». Адно над узбалоццем кігікаюць кнігаўкі. Чорны.

кігі́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да кігікаць.

кіда́льнік, ‑а, м.

Спартсмен, які кідае дыск, кап’ё, молат і інш.