Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

супрэматы́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Прыхільнік, паслядоўнік супрэматызму.

супрэматы́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да супрэматыст.

супрэматы́сцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да супрэматызму, супрэматыстаў. Супрэматысцкае ўспрымання і адлюстраванне з’яў рэчаіснасці.

супы́н, ‑у, м.

У выразе: без супыну — тое, што і без супынку (гл. супынак).

супы́нак, ‑нку, м.

1. Часовы перапынак у якім‑н. дзеянні; часовае спыненне чаго‑н. [Джулія], відаць, рада была супынку, аддыхвалася, узяўшыся рукой за вяршаліну сасонкі. Быкаў. Вось і вёска Русічы. Тут будзе супынак. Дубоўка.

2. Месца, дзе спыняецца аўтобус, трамвай, поезд і пад. для пасадкі і высадкі пасажыраў. Яшчэ ў цягніку [Васілінка] надумалася сысці на гэтым супынку, хоць добра ведала, што трэба да тых хутароў вёрст пяць дыбаць праз лес. Ус. Ты нямнога са мной пабыла, Не ўсплыла нават поўня, як глобус, На супынак маўкліва пайшла, Дзе спыніўся ружовы аўтобус. Ляпёшкін.

•••

Без супынку — не спыняючыся; бесперапынна. [Юрка] зрабіў гэта [практыкаванне] разоў шэсць без супынку. Ракітны. Нашы гарматы без супынку білі па нямецкіх батарэях і акопах. Мележ.

супыні́цца, ‑пынюся, ‑пынішся, ‑пыніцца; зак.

Разм. Тое, што і спыніцца. Хлопчыкі падышлі да канавы і супыніліся. Гамолка. На маленькім паўстанку Супыніся, экспрэс! Прыходзька. Настаўнік абвёў усіх поглядам і супыніўся на Антону... Чарот. Ці мінула хвіліна, другая?.. А ці час супыніўся навечна?.. Дзяргай.

супыні́ць, ‑пыню, ‑пыніш, ‑пыніць; зак., каго-што.

Разм. Тое, што і спыніць. Пуцявы абходчык хлопцаў супыніў на пераездзе. Калачынскі. Кроў бруіць няспынна, Не супыніць ніяк бінтамі кроў. Прыходзька.

супыня́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.

1. Незак. да супыніцца.

2. Зал. да супыняць.

супыня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да супыніць.

супярэ́чанне, ‑я, н.

Разм. Выказванне або ўчынак, накіраваныя супраць каго‑, чаго‑н.; пярэчанне. Рыжы гаварыў тонам, не дазваляючым супярэчання. Галавач.