Verbum

своечасовы, ✂.

Які адбываецца, робіцца ў вызначаны час.

• С. прыезд хуткай дапамогі.
• С. збор ураджаю.
• Своечасова (прысл.) аказаць медыцынскую дапамогу.

|| наз. своечасовасць, ✂.

свой, ✂, м.; ✂, ж..

1. займ. прынал. Які належыць сабе, мае адносіны да сябе.

   • Любіць сваю вёску.
   • Наведаць сваіх землякоў.
   • Выказаць свае адносіны да падзей.
   • Жыць са сваіх грошай.
   • Не пры сваім розуме (пра псіхічна ненармальнага чалавека).
   • Называць рэчы сваімі імёнамі (гаварыць адкрыта, не хаваючы праўды).

2. Ўласны, які з’яўляецца асабістым набыткам.

   • Пабудаваць сваё жыллё.
   • Узяць не с. світэр.
   • Выкапаць свае буракі.
   • Свая хатка — родная матка (прыказка).

3. Уласцівы толькі дадзенай асобе або прадмету, своеасаблівы.

   • У гэтай прапанове ёсць свае перавагі.

4. Уласцівы чаму-н., прызначаны менавіта для данай дадзенай акалічнасці, прадмета.

   • На ўсё свая пара.
   • На ўсё ёсць свае законы.
   • У с. час (своечасова).

5. Родны або які знаходзіцца ў сваяцкіх, блізкіх ці сяброўскіх адносінах.

   • С. калі не дасць, то і не абгаворыць (прыказка).
   • С. таварыш.
   • Пайсці да сваіх (наз.).

6. у знач. наз. сваё, свайго, н. Тое, што належыць, уласціва каму-, чаму-н. (пра думку, справу, права, прывычкі і пад.).

   • Не адступаць ад свайго (даказваць правату).
   • Ён сваё дакажа (даб’ецца таго, да чаго імкнецца).
   • Дамагчыся свайго.

свойскі, ✂.

1. Не дзікі, выгадаваны чалавекам (пра жывёл, птушак).

   • С. конь.
   • Свойскія качкі.

2. Спакойны, не брыклівы.

   • Свойскае жарабя.
   • Свойскія ласяняты.

3. Не куплёны, выраблены дома, прыгатаваны ў хатніх умовах.

   • Свойскай работы ніткі.

4. Пра чалавека: які спагадліва, па-таварыску адносіцца да людзей (разм.).

   • С. сусед.

сволач, ✂, ж. (разм. лаянк.).

1. Паганец, подлы чалавек.

2. зб. Зброд, подлыя людзі.

   • Развялося ўсякай сволачы.

свядомасць, ✂, ж.

1. гл. свядомы.

2. Чалавечая здольнасць да ўзнаўлення рэчаіснасці ў мысленні; псіхічная дзейнасць як адлюстраванне рэчаіснасці.

   • Быццё вызначае с.

3. Стан чалавека пры здаровым розуме і памяці, здольнасць кантраляваць свае ўчынкі і пачуцці.

   • Страціць с.

4. Думка, пачуцце, поўнае разуменне чаго-н., уменне ацэньваць з’явы жыцця, разбірацца ў рэчаіснасці.

   • С. мас.
   • С. учынкаў.

свядомы, ✂.

1. Які валодае свядомасцю (у 2 знач.).

   • Чалавек — істота свядомая.

2. Які правільна ацэньвае і разумее ўсё навакольнае.

   • Свядомыя адносіны да працы.
   • Свядомая палітычная барацьба.

3. Які дзейнічае наўмысна, знарок, абдумана.

   • С. падман.

|| наз. свядомасць, ✂.

свяжэць, ✂; незак.

1. Станавіцца свяжэйшым (гл. свежы ў 4 знач.), халаднейшым.

   • Пад раніцу свяжэе (безас.).

2. Станавіцца больш яркім, набываць больш здаровы выгляд.

   • Пабыўшы ў лесе, чалавек свяжэе.

|| зак. пасвяжэць, ✂.

свякроў, ✂, ж.

Маці мужа.

свякруха, ✂, ж. (разм.).

Тое, што і свякроў.

свянціць, ✂; незак.

Тое, што і свяціць​².

|| зак. пасвянціць, ✂.