Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

хістанне, , н.

  1. гл. хістацца, -ць.

  2. Няўстойлівасць, зменлівасць.

    • Х. тэмпературы.
  3. перан. Нерашучасць, сумненне.

    • Прыняць рашэнне без хістання.

хістацца, ; незак.

  1. Калыхацца, ківацца з боку ў бок.

    • Вершаліны дрэў хісталіся ад моцнага ветру.
    • Агеньчык свечкі слаба хістаўся.
  2. Ківацца з боку ў бок пры хадзьбе.

    • Конь быў такі худы, што аж хістаўся.
  3. Калыхацца, калывацца ў бакі.

    • Зуб хістаецца.
  4. перан. Траціць ранейшае значэнне, сілу.

    • Аўтарытэт закона хістаецца.
  5. перан. Быць у нерашучасці, вагацца.

    • Перад тым, як прыняць рашэнне, ён заўсёды хістаўся.
  6. перан. Быць няўстойлівым, мяняцца.

    • Цэны на рынку хістаюцца.

|| аднакр. хіснуцца, і хістануцца, .

|| наз. хістанне, .

хістаць, ; незак.

  1. Ківаць з боку ў бок.

    • Вецер хістае міны.
  2. Рабіць хістальныя рухі.

    • Х. слуп.
  3. перан. Рабіць няўстойлівым, падрываць.

    • Гэта хістала яго аўтарытэт.

|| аднакр. хіснуць, .

|| наз. хістанне, .

|| прым. хістальны, .

хісткі, .

  1. Які хістаецца, ківаецца.

    • Хісткія галінкі дрэў.
    • Х. мосцік.
  2. перан. Ненадзейны, няпэўны, малапераканальны.

    • Хісткія довады.
  3. перан. Непастаянны ў сваіх поглядах, учынках і пад.

    • Рэвалюцыянер з яго вельмі х.

|| наз. хісткасць, .

хітон, , м.

  1. У старажытных грэкаў: доўгае і шырокае адзенне, часцей без рукавоў.

  2. Касцюм танцоўшчыцы балета з глыбокімі разрэзамі па баках.

хітраваты, .

Трохі хітры, які сведчыць пра хітрасць.

  • Х. чалавек.
  • Хітраватая ўсмешка.

хітраваць, ; незак.

Тое, што і хітрыць.

хітрасплецены, , ж. (кніжн.).

Вельмі хітры, мудрагелісты.

  • Хітрасплеценае выказванне.

|| наз. хітрасплеценасць, .

хітраспляценне, , н. (кніжн.).

  1. Складаная задума, хітрасць.

    • Разгадаць чые-н. хітраспляценні.
  2. Складаны і мудрагелісты выклад думак.

    • Моўныя хітраспляценні.

хітрасць, , ж.

  1. гл. хітры.

  2. Учынкі, паводзіны, разлічаныя на ўвядзенне каго-н. у зман.

    • Разгадаць чыю-н. х.
  3. Спрытнасць, выкрутлівасць.

    • Не ўменнем, дык хітрасцю.
  4. Аб чым-н., што зроблена мудрагеліста, складана, з загадкай.

    • Замок з хітрасцю.