Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

дзяленне, , н.

  1. гл. дзяліць, -цца.

  2. Матэматычнае дзеянне, шляхам якога пазнаецца, у колькі разоў адна велічыня большая за другую.

    • Д. лікаў.
    • Д. дробаў.
  3. Спосаб размнажэння ў прасцейшых арганізмаў і клетак.

    • Д. клетак.
  4. Адлегласць паміж дзвюма рыскамі на вымяральнай шкале.

    • Ртуць на тэрмометры паднялася на тры дзяленні.

дзялільны, .

  1. Які адносіцца да дзялення (у 2 знач.).

  2. Прызначаны для нанясення дзяленняў на вымяральныя шкалы (спец.).

    • Д. цыркуль.
    • Дзялільная машына.

дзялімае, , н.

Лік або велічыня, якая падвяргаецца дзяленню.

дзялімасць, , ж.

Уласцівасць цэлага ліку дзяліцца на другі цэлы лік без астачы.

  • Адзнакі дзялімасці.

дзяліцца, ; незак.

  1. Валодаць здольнасцю дзяліцца на другі лік без астачы.

    • Дзесяць дзеліцца на пяць.
  2. Падзяляцца на часці.

    • Вучні дзеляцца на групы.
  3. Раздзяляць маёмасць з кім-н.

    • Дзяліліся сыны з бацькамі.
  4. чым і з кім. Аддаваць каму-н. частку свайго чаго-н.

    • Д. апошнім кавалкам хлеба.
  5. перан., кім з чым. Узаемна абменьвацца чым-н.

    • Д. думкамі.
    • Д. вопытам.

|| зак. падзяліцца, і раздзяліцца, .

|| наз. дзяленне, і раздзяленне, .

дзяліць, ; незак.

  1. Падзяляць на часткі, размяркоўваць.

    • Д. маёмасць.
    • Д. на порцыі.
    • Д. вучняў на групы.
  2. што на што. Рабіць арыфметычнае дзеянне.

    • Д. адзін лік на другі.
  3. што з кім. Аддаваць каму-н. частку чаго-н. свайго для сумеснага карыстання: дзяліць з кім-н.

    • Таварышы дзялілі ўсё папалам.
    • Д. хлеб і соль.
  4. перан., што з кім. Перажываць што-н. разам з кім-н.

    • Д. з кім-н. радасць і гора.

|| зак. падзяліць, і раздзяліць, .

|| наз. дзяленне, .

дзялок, , м. (неадабр.).

Чалавек, які лоўка вядзе свае справы, не грэбуючы ніякімі сродкамі для дасягнення мэты.

  • Біржавыя дзялкі.
  • Д. цёмных спраў.

дзяльба, , ж.

Падзел, размеркаванне.

  • Д. здабычы.
  • Д. маёмасці.

дзяляга, , м. (разм. неадабр.).

Чалавек, заклапочаны толькі такімі справамі, якія прыносяць найбліжэйшую асабістую выгаду.

дзялянка, , ж.

  1. Участак зямлі, лесу, адведзены для апрацоўкі, пад высечку.

  2. Участак зямлі пад лесам; дача.

  3. Тое, што атрымана пры дзяльбе, частка, доля.

|| прым. дзяляначны, .