Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

няўмека, , м.; , ж., (разм.).

Няўмелы, няздатны да чаго-н. чалавек.

  • І н. спячэ, як з засека цячэ (прыказка).

няўмеру, прысл. (разм.).

Больш, чым трэба, чым патрабуе мера.

  • Н. худзенькі хлопчык.

няўмольны, (кніжн.).

  1. Такі, якога нельга ўпрасіць; непахісны.

    • Н. ляснік.
  2. перан. Такі, што нельга парушыць; бясспрэчны; бязлітасны.

    • Няўмольнае рашэнне.
    • Няўмольная хвароба.

|| наз. няўмольнасць, .

няўпраўка, , ж. (разм.).

Немагчымасць выканаць, зрабіць усё, што патрэбна.

  • Н. з работай.

няўпынны, .

Такі, што не спыняецца, бесперапынны.

  • Н. струмень.

|| наз. няўпыннасць, .

няўроблены, .

Які ніколі або даўно не ўрабляўся (пра зямлю, глебу і пад.).

  • Яго больш за ўсё хвалявала няўробленая зямля.

|| наз. няўробленасць, .

няўрод, , м. (разм.).

Дрэнны, нізкі ўраджай; недарод.

  • У гэтым годзе н. і неўмалот.

няўрокам, прысл.

Выпадкова, нечакана.

  • Калі я засну н., разбудзі.

  • Няўрокам кажучы — каб не сурочыць.

няўрочны, .

Пра час: не прызначаны, не вызначаны, не абумоўлены.

  • Прыйсці ў н. час.

|| наз. няўрочнасць, .

няўрымслівы, .

  1. Які не можа супакоіцца, суняцца; непаседлівы.

    • Няўрымслівая натура.
  2. Рухавы, шумлівы, нецярплівы. Самыя наравістыя, няўрымслівыя коні ў яго руках станавіліся рахманыя.

|| наз. няўрымслівасць, .