Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
аезілоруыэюя
бгдежйклмнрстўхцчя

бо́йка​1, ✂, ж.

Прылада для збівання масла.

бо́йка​2, ✂, ж.

  1. гл. біць.

  2. Сварка, сутычка з узаемнымі пабоямі.

бо́йкі, ✂.

  1. Рашучы, смелы.

    • Б. хлопец.

  2. Скоры, жвавы.

    • Б. адказ вучня.
    • Бойка (прысл.) адказваць на пытанні.

  3. Людны, ажыўлены.

    • Б. рынак.

◊

  • Бойкае пяро ў каго — пра чалавека, які лёгка і хутка піша, сачыняе.

|| наз. бойкасць, ✂.

  • Б. характару.

бо́йлер, ✂, м. (спец.).

Апарат для награвання вады ў сістэмах цеплазабеспячэння.

|| прым. бойлерны, ✂.

  • Бойлерная (наз.) на ЦЭЦ (памяшканне, дзе знаходзіцца бойлер).

бо́йня, ✂, ж.

  1. Прадпрыемства, дзе забіваюць жывёлу на мяса.

  2. перан. Масавае забойства людзей; пабоішча.

    • Крывавая б.

|| прым. боенскі, ✂.

бок, ✂, м.

  1. Правая або левая частка цела.

    • Адлежаць б.

  2. Пра дах, край прадмета.

    • Не дакрылі другі б. страхі.

  3. Напрамак, прастора, месца.

    • Пайсці ў розныя бакі.
    • Паўднёвы б. лесу.

  4. Прастора злева ці справа, не сярэдзіна.

    • Па другі бок вуліцы.

  5. перан. Становішча па-за галоўнымі падзеямі чаго-н.

    • З боку лепш відаць.

  6. Адна з дзвюх паверхняў чаго-н.

    • Добры (правы) бок матэрыі.

  7. перан. Якія-н. рысы, асаблівасці.

    • Паказаць сябе з лепшага боку.

  8. Чалавек ці група асоб, якія супрацьстаяць другому чалавеку або групе.

    • Спрэчкі бакоў.

  9. перан. Пункт гледжання, погляд на што-н.

    • Абмяркоўвалася тэма з усіх бакоў.

  10. Ступень роднасных адносін.

    • Дзядзька з боку маці.

◊

  • Бокам вылезці (выйсці) (разм.) — не прайсці дарэмна для каго-н. і адплаціцца.

  • Бок у бок — побач, адзін пры адным (стаяць, размяшчацца і пад.).

  • Пад (самым) бокам (разм.) — зусім блізка.

|| памянш. бачок, ✂.

|| прым. бакавы, ✂.

бо́кам, прысл.

  1. Плячом уперад.

    • Прыціснуцца б.

  2. У абход, кружным шляхам (разм.).

    • Хмара прайшла б.

  3. Не прама, а крыва.

    • Трымаць б. пяро.

    • То бокам, то скокам (разм.) — як выпадзе, пераадольваючы цяжкасці.

|| памянш. бачком, ✂.

бокс​1, ✂, м.

Від спорту: кулачны бой у спецыяльных пальчатках паміж двума спартсменамі.

  • Чэмпіён па боксу.

бокс​2, ✂, м.

Мужчынская стрыжка, пры якой валасы на скронях і патыліцы коратка выстрыгаюцца або выгольваюцца.

  • Стрыжка пад б.

бокс​3, ✂, м. (спец.).

Ізалятар у лячэбнай установе.

|| прым. боксавы, ✂.