Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

шкарпэткі, , ж.

Кароткія панчохі, якія не даходзяць да калена.

|| прым. шкарпэтачны, .

  • Панчошна-шкарпэтачныя вырабы.

шкатулка, , ж.

Невялікая скрыначка з вечкам для захоўвання дробных рэчаў.

  • Музычная шкатулка — механічны завадны музычны інструмент у выглядзе скрыначкі, з якой гучыць якая-н. мелодыя.

|| прым. шкатулачны, .

шквал, , м.

Раптоўны моцны парыў ветру, які суправаджаецца звычайна навальнічным ліўнем.

  • Ш. смеху (перан.).
  • Ш. агню (перан. пра моцны артылерыйскі агонь).

|| прым. шквальны, і шквалісты, .

  • Шквальны (шквалісты) вецер.
  • Шквальны агонь кулямётаў (моцны, масіраваны).

шкельца, , н.

  1. гл. шкло.

  2. Асколак або кавалак шкла.

    • Шкельцы лужын (перан.).
  3. мн. Акуляры або пенснэ (разм.).

    • Надзець шкельцы.

шкілет, , м.

  1. Сукупнасць касцей, якія ствараюць цвёрдую аснову цела чалавека і жывёл.

    • Ш. чалавека.
    • На яго страшна глянуць: ш. (пра вельмі худога чалавека).
  2. перан. Аснова, каркас.

    • Ш. будынка.

|| прым. шкілетны, .

шкіпер, , м.

  1. Капітан несамаходнага карабля.

  2. Капітан камерцыйнага судна (уст.).

  3. На марскіх суднах: асоба, адказная за маёмасць на палубе.

|| прым. шкіперскі, .

шкіпінар, , м.

Вадкасць з едкім пахам, якая здабываецца перагонкай смалы хвойных дрэў.

|| прым. шкіпінарны, .

шкірка:

  • узяць (схапіць) за шкірку каго (разм.) — за частку адзення, якая прымыкае да шыі, за каўнер, за заднюю частку шыі ўзяць; таксама перан. прымяніць насілле, прымус.

шкіў, , м. (спец.).

Кола з шырокім абадом, дэталь раменнай або канатнай перадачы руху.

|| прым. шкіўны, .

шкла...

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «шкло...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр. шклавар, шклавата, шклавырабы, шкланітка, шклапластык, шклапосуд, шкларэз, шклатара.