луна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Плаўна лятаць, рухацца ў паветры.
Буслы лунаюць у вышыні.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Павольна развявацца.
Лунаюць сцягі над плошчай.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Плысці, распаўсюджвацца (пра песні, музыку і пад.).
Песні лунаюць — настрой узнімаюць.
4. перан. Знаходзіцца ў стане ўзвышаных або далёкіх ад рэчаіснасці мар.
◊
Лунаць у воблаках (у надхмар’і) (неадабр.) — знаходзіцца ў летуценным стане, не заўважаючы навакольнага.
лу́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
Невялікае паглыбленне ў чым-н.; ямка.
Л. зуба.
|| памянш. лу́начка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. лу́начны, -ая, -ае.
лунь, -я́, мн. -і́, -ёў, м.
Драпежная птушка сямейства ястрабіных (з шаравата-белым апярэннем у дарослых самцоў); мышалоў.
Балотны л.
Сівы як л.
лу́па, -ы, мн. -ы, луп, ж.
Павелічальнае дваякавыгнутае шкло ў аправе.
лупа́ты, -ая, -ае.
Які мае выпучаныя вочы; вірлавокі.
|| наз. лупа́тасць, -і, ж.
лупі́на, -ы, мн. -ы, -пі́н, ж.
1. Вонкавая абалонка плода, семя.
2. толькі мн. Адходы пасля ачысткі бульбы, пладоў, семя; шалупіны.
Кош лупін.
лупі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., лу́піцца; незак.
Абдзірацца, аблазіць, лупічыцца.
Лупіцца афарбоўка.
Лупіцца нос.
|| зак. аблупі́цца, -лу́піцца і адлупі́цца, -лу́піцца.
лупі́ць¹, луплю́, лу́піш, лу́піць; лу́плены; незак., каго (што).
1. Знімаць, абдзіраць (скуру, кару і інш.) з чаго-н. або ачышчаць ад лупін; абіраць.
Л. кару з дрэва.
Л. бульбу.
2. Драць на часткі (разм.).
Нашто ты кнігу лупіш?
3. каго (што). Моцна біць, лупцаваць каго-н.
Л. каня пугай.
4. 3 сілай удараць у што-н., па чым-н.
Л. нагой у дзверы.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ужыв. замест некаторых дзеясловаў для абазначэння дзеяння, якое адбываецца з асаблівай сілай (разм.).
Лупіць дождж.
Л. у бубен.
◊
Лупіць скуру (разм.) —
1) браць празмерна вялікую плату;
2) моцна біць.
Лупіць як сідараву казу (разм.) — бязлітасна біць каго-н.
|| зак. аблупі́ць, -луплю́, -лу́піш, -лу́піць; -лу́плены (да 1 знач.), злупі́ць, злуплю́, злу́піш, злу́піць; злу́плены (да 1 і 3 знач.) і адлупі́ць, -луплю́, -лу́піш, -лу́піць; -лу́плены (да 1 знач.).
лупі́ць², луплю́, лу́піш, лу́піць; незак. (разм.).
Вытарашчваць вочы.
Чаго ты лупіш вочы?