Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

абгрунтава́ны, -ая, -ае.

Пацверджаны фактамі, сур’ёзнымі доказамі.

А. адказ.

|| наз. абгрунтава́насць, -і, ж.

абгрунтава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак., што.

Прывесці пераканаўчыя доказы на карысць чаго-н., пацвердзіць фактамі.

А. палажэнні сваёй кнігі.

|| незак. абгрунто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абгрунтава́нне, -я, н.

абгры́зці, -рызу́, -рызе́ш, -рызе́; -рызём, -рызяце́, -рызу́ць; -ры́з, -зла; -рызі́; -ры́зены; зак., каго-што.

Грызучы, аб’есці, абкусаць.

Зайцы абгрызлі маладыя яблынькі.

|| незак. абгрыза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

абгрэ́бці, -рабу́, -рабе́ш, -рабе́; -рабём, -рабяце́, -рабу́ць; -ро́б, -рэ́бла; -рабі́; -рэ́бены; зак., што.

Абграбаючы, падраўноўваючы, зняць з паверхні лішняе (пра сена і пад.).

А. стог.

|| незак. абграба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абграба́нне, -я, н.

абгуля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак., каго-што.

Перамагчы каго-н. у гульні.

А. у шашкі.

|| незак. абгу́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абгу́льванне, -я, н.

абдары́ць, -дару́, -до́рыш, -до́рыць; -до́раны; зак., каго (што).

Надзяліць усіх (многіх) падарункамі.

А. дзяцей цацкамі.

|| незак. абдо́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абдо́рванне, -я, н.

абда́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -дало́; -да́дзены; зак., каго-што.

1. Абліць, абсыпаць, абвеяць адразу вялікай колькасцю чаго-н. з усіх бакоў.

А. гладыш варам.

Халодны вецер абдаў хлопчыка.

2. перан. Ахапіць, авалодаць (пра пачуццё, перажыванне і пад.).

Раптам абдало (безас.) яго нейкай незнаёмаю трывогай.

Як варам абдало (разм.) — аб прыліве крыві да твару, выкліканым хваляваннем, адчуваннем няёмкасці.

|| незак. абдава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́; -даю́ць.

|| звар. абда́цца, -да́мся, -дасі́ся, -да́сца; -дадзі́мся, -дасце́ся, -даду́цца; -да́ўся, -дала́ся, -ло́ся.

|| незак. абдава́цца, -даю́ся, -даёшся, -даёцца; -даёмся, -даяце́ся, -даю́цца.

абдзернава́ць, -дзярну́ю, -дзярну́еш, -дзярну́е; -дзярну́й; -дзернава́ны; зак., што.

Абкласці дзёрнам.

А. абочыны дарогі.

|| незак. абдзярно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абдзярно́ўванне, -я, н.

абдзе́рці, -дзяру́, -дзярэ́ш, -дзярэ́; -дзяро́м, -дзераце́, -дзяру́ць; -дзёр, -дзёрла; -дзяры́; -дзёрты; зак.

Тое, што і абадраць.

|| незак. абдзіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абдзіра́нне, -я, н.

абдзе́рціся, -дзяру́ся, -дзярэ́шся, -дзярэ́цца; -дзяро́мся, -дзераце́ся, -дзяру́цца; -дзёрся, -дзёрлася; -дзяры́ся; зак.

Тое, што і абадрацца.

|| незак. абдзіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.