Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сыгне́т, ‑а, М ‑неце, м.

Пярсцёнак з пячаткай (імянной).

сы́гранасць, ‑і, ж.

Уласцівасць сыгранага. Сыгранасць футбольнай каманды.

сыгра́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад сыграць.

2. у знач. прым. Які вызначаецца зладжанасцю ў працэсе ігры. Сыграны аркестр.

сы́граўка, ‑і, ДМ ‑раўцы; Р мн. ‑равак; ж.

Рэпетыцыя музычнага калектыву, аркестра. Сюды-туды кінуўся [Казя], інструментаў дастаў — і пачаў вучыць, У Казевых сенцах сыграўкі рабілі. Лобан.

сыгра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Дасягнуць зладжанасці ў сумеснай ігры. Музыканты так сыграліся і так хвацка рэзалі, што трудна было стрымацца, каб не паддацца чарам музыкі. Колас.

сыгра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. што, на чым і без дап. Выканаць што‑н. на музычным інструменце. Сыграць на гітары. Сыграць лявоніху. □ Вось [Васіль] сыграе што-небудзь, моладзь патанцуе. Кавалёў. // што. Падаць які‑н. сігнал ігрой на музычным інструменце. Сыграць адбой. □ Аднойчы ў час канцэрта сыгралі трывогу, і байцы пайшлі ў бой. «ЛіМ». // перан.; на чым. Уздзейнічаць на чые‑н. пачуцці, і пад. для дасягнення пэўных мэт, выкарыстаць чые‑н. пачуцці, настрой у сваіх мэтах. Сыграць на шчырасці.

2. што. Выканаць, паставіць у тэатры, на сцэне (п’есу, оперу і пад.). Сыграць спектакль. // у чым. Прыняць удзел у выкананні п’есы, оперы і пад.; выступіць. Сыграць у кінафільме. Сыграць у аперэце. // Паказаць на сцэне, выканаць якую‑н. ролю. [Галіна:] — Я вось скончыла тэатральны інстытут, ужо год працую ў тэатры і яшчэ не сыграла ніводнай адказнай ролі. Рамановіч. [Тамілін:] — Я вось думаю, калі будзе пасля вайны напісана п’еса пра нас, дык абавязкова сыграю ролю генерала ляснога фронту. Шчарбатаў.

•••

Сыграць першую скрыпку — адыграць галоўную ролю ў якой‑н. справе. На чарзе новыя клопаты: сяўба яравых. І тут механізатары павінны, як кажуць, сыграць першую скрыпку. Шымук.

сы́грывацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да сыграцца.