Verbum

газ ​¹, ‑у, м.

1. Фізічнае цела, асобныя часціны якога, слаба звязаныя паміж сабой, рухаюцца свабодна і раўнамерна запаўняюць усю прастору, у якой знаходзяцца. Прыродны газ. Атмасферныя газы. // Агульная назва гаручых газападобных ці парападобных рэчываў, якія скарыстоўваюцца для ацяплення, асвятлення і пад. Газ — цудоўнае паліва. Ён з поспехам можа замяніць вугаль, дровы, нафту. «Беларусь». // Пра награвальныя і інш. прылады, якія скарыстоўваюць для свайго дзеяння такія рэчывы. Кватэра з газам.

2. толькі мн. (га́зы, ‑аў). Газападобныя страўнікавыя выдзяленні.

3. звычайна мн. (га́зы, ‑аў). Баявыя атрутныя газападобныя рэчывы. Вярнуўся Сцяпан з вайны, здаецца б, радасці колькі! Але вярнуўся чалавек хворым. Атруцілі яго газамі. Лынькоў.

•••

Балотны газ — бясколерны гаручы газ, які ўтвараецца ад гніення раслінных рэшткаў.

Вуглякіслы газ — бясколерны газ, які ўтвараецца пры поўным згаранні вугляроду.

Генератарны газ — газападобнае паліва, якое атрымліваецца з каменнага вугалю, торфу, коксу, дрэва ў спецыяльных печах — газагенератарах.

Грымучы газ — выбуховая сумесь вадароду з кіслародам.

Інертныя газы — газы, якія амаль не ўступаюць у хімічныя рэакцыі з іншымі элементамі.

Коксавы газ — гаручы газ, які атрымліваецца пры каксаванні каменнага вугалю.

Чадны газ — бясколерны ядавіты газ, прадукт няпоўнага акіслення вугляроду; вокіс вугляроду.

Даць газу гл. даць.

Збавіць газ гл. збавіць ​¹.

На поўным газе — на самай вялікай скорасці.

[Фр. gaz.]

газ ​², ‑у, м.

Лёгкая шаўковая празрыстая тканіна.

[Фр. gaze.]

га́за, ‑ы, ж.

Гаручая вадкасць, якая атрымліваецца пры перапрацоўцы нафты. Валіць у лямпу газы. Пах газы. □ Газа была не чыстая, святла давала мала, капцела многа. Новікаў.

газа...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам газ ​¹, газавы ​¹, напрыклад: газаабмен, газаасвятленне, газаачышчальнік.

газаабме́н, ‑у, м.

Працэс паглынання аднаго газу і выдзялення другога, які адбываецца ў жывых арганізмах. Газаабмен у органах дыхання.

газаадво́дны, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для адвядзення газу. Газаадводная трубка.

газаачы́стка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.

Выдзяленне прымесей (цвёрдых, вадкіх, газападобных) з прамысловых газаў.

газаачышча́льны, ‑ая, ‑ае.

Які служыць для ачысткі газу ад прымесей. Газаачышчальныя ўстаноўкі.

газабало́н, ‑а, м.

Балон, у якім захоўваецца гаручы газ.

газава́т, ‑у, М ‑ваце, м.

Завешчаная каранам «свяшчэнная вайна», якую павінны весці мусульмане супраць народаў іншай веры з мэтай пашырэння рэлігіі ісламу.

[Араб. gazāvat.]

газава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; незак.

Разм. Уключаць матор аўтамашыны, самалёта. // Ехаць, ляцець на вялікай скорасці. Шафёр, малады хлапчына, відаць, прытрымліваючыся прынцыпу: няма чаго шкадаваць, — газаваў на ўсю сілу. Ракітны.