Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гаў, выкл.

Ужываецца гукапераймальна для абазначэння брэху сабак.

га́ўбіца, ‑ы, ж.

Гармата са ствалом сярэдняй паміж пушкай і марцірай даўжыні; страляе навесным агнём. А час ляціць, як шумны снарад, пушчаны на артылерыйскім палігоне з шыракаротай гаўбіцы. Паслядовіч.

[Ням. Haubitze.]

га́ўбічны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гаўбіцы, складаецца з гаўбіц. Гаўбічны стрэл. Гаўбічны полк.

га́ўкала, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑е, Т ‑ай, ж.

Разм.

1. Пра сабаку, які дакучае брэхам.

2. Пагард. Пра надаедлівага сварлівага чалавека.

га́ўканне, ‑я, н.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. гаўкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Мурза.. з гучным гаўканнем накінулася на мядзведзя і давай ірваць яго зубамі за заднія ногі. Бядуля.

га́ўкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Брахаць. Сабакі кідаліся пад колы і на колы, гаўкалі на буланчыка, круцячыся ў яго пад нагамі, хапалі зубамі за пугу... Якімовіч.

2. перан. Нагаворваць, паклёпнічаць (пра зламысных людзей).

га́ўкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Разм. Аднакр. да гаўкаць.

гаўля́йтар, ‑а, м.

У час Вялікай Айчыннай вайны — вярхоўны правіцель вобласці, акупіраванай нямецка-фашысцкімі захопнікамі.

[Ад ням. Gau — вобласць і Leiter — кіраўнік.]

гаўптва́хта, ‑ы, ДМ ‑хце, ж.

1. Памяшканне для трымання пад арыштам ваеннаслужачых. Пасадзіць на гаўптвахту. □ Палкоўнік загадаў зняць пікет і адправіць яго ў поўным складзе на гаўптвахту. Мікуліч.

2. Уст. Галоўны каравул у крэпасці, горадзе; каравульнае памяшканне з пляцоўкай для вывядзення каравула.

[Ням. Hauptwache.]