Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гарызо́нт, ‑а, М ‑нце, м.

1. Лінія ўяўнага судакранання неба з зямной або воднай паверхняй. Сонца агністым краем кранулася лініі гарызонта і пачало павольна тануць. Чарнышэвіч. // Небасхіл. Раптам гарызонт заззяў яркімі праменнямі сонца. Сіняўскі. // Далягляд, уся бачная навокал зямная паверхня. Як вакол глянуць, — па ўсяму гарызонту зрэдку палалі пажары. Пестрак.

2. перан. Кола ведаў, ідэй, інтарэсаў. Пашыраецца ідэйна-тэматычны гарызонт.. творчасці [пісьменніка]. Хромчанка.

3. толькі мн. (гарызо́нты, ‑аў); перан. Кола дзеянняў, магчымасцей. Шырокія гарызонты .. [Андрэю Сцяпанавічу] адкрыты шырокімі планамі пераўтварэння нашай калгаснай гаспадаркі. Бялевіч.

4. Узровень вады ў рацэ ці вадаёме. Гарызонт вады.

5. Пласт адкладанняў горных народ, які умоўна вылучаецца па якой‑н. прымеце (колеру, складу, наяўнасці руд і інш.). Дэвонскі гарызонт. Гарызонт вапняку. // Пласт глебы і падглебы, які адрозніваецца сваімі марфалагічнымі, фізічнымі і іншымі прыметамі ад вышэйшых і ніжэйшых пластоў. Верхні гарызонт глебы.

•••

Знікнуць з гарызонта гл. знікнуць.

Паказацца (з’явіцца) на гарызонце гл. паказацца.

гары́ла, ‑ы, ж.

Самая буйная чалавекападобная малпа, якая водзіцца ў экватарыяльнай Афрыцы.

гары́стасць, ‑і, ж.

Уласцівасць гарыстага. Гарыстасць мясцовасці.

гары́сты, ‑ая, ‑ае.

Пакрыты гарамі, узвышшамі. Гарыстая краіна. Гарысты бераг.

гарыхво́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Пеўчая птушка сямейства драздовых з рыжым хвастом.

гары́ца, ‑ы, ж.

Травяністая расліна сямейства гваздзіковых з паўзучымі тонкімі сцябламі, якая расце на мокрых месцах; дзярнінка.

гарыцве́т, ‑у, М ‑веце, м.

Тое, што і адоніс.

гары́чка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.

Травяністая і паўкусцікавая расліна сямейства гарычкавых з ярка-сінімі кветкамі.

гары́чкавыя, ‑ых.

Сямейства раслін, да якіх адносяцца гарычка, цвінтарэй і інш.

гары́шча, ‑а, н.

Тое, што і гара (у 3 знач.). У франтоне — акенца, праз якое цэдзіцца на гарышча скупое святло летняй ночы. Навуменка.