Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гарцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; незак.

1. Па-маладзецку ездзіць верхам, красуючыся спрытнай пасадкай. Па вуліцах усюды гарцавалі — красаваліся на конях хвацкія камбрыгі і начштабы са сваімі «світамі», разведчыкі, сувязныя. Мележ. // Гулліва бегчы або тупаць, падскокваць на месцы (пра каня). Гарцавалі пародзістыя.. коні, фыркалі, грызлі цуглі, камякамі падала пена. Гурскі.

2. Разм. Бегаць, скакаць. Цыбаты падлетак, падскокваючы і выбрыкваючы, гарцаваў па тратуары. Самуйлёнак.

[Польск. harcovac з венг.]

га́рцавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гарца, вымяраецца гарцамі (гл. гарнец).

•••

Гарцавы збор гл. збор.

гарча́к 1, ‑а, м.

Рыба сямейства карпавых, якая водзіцца ў Дняпры, Прыпяці, Сажы, Заходняй Дзвіне, Нёмане.

гарча́к 2, ‑а, м.

Травяністая расліна сямейства складанакветных, засухаўстойлівае ядавітае пустазелле.

га́рчык, ‑а, м.

Памянш. да гарнец.

гарчы́ца, ‑ы, ж.

1. Травяністая расліна сямейства крыжакветных з невялікімі жоўтымі кветкамі і плодам-стручком.

2. Вострая прыправа да стравы, якая гатуецца з размолатых зярнят гэтай расліны.

гарчы́ць, ‑чыць; незак.

Аддаваць гаркатой, мець горкі прысмак. Смага бесперапынна мучыла, прыкра гарчыла ў роце. Кулакоўскі.

гарчы́чнік, ‑а, м.

Кусок паперы, матэрыі, пакрыты слоем гарчыцы (выкарыстоўваецца як лекавы сродак, што выклікае прыток крыві).

гарчы́чніца, ‑ы, ж.

Пасудзіна для гарчыцы.

гарчы́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да гарчыцы (у 1 знач.). Гарчычны пах. Гарчычны кампрэс. // Прыгатаваны з зярнят гарчыцы. Гарчычны алей.

2. Колеру гарчыцы; цёмна-жоўты.

•••

Гарчычны газ — тое, што і іпрыт.

гарчэ́йшы, ‑ая, ‑ае.

Выш. ст. да прым. горкі.