Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

перагарта́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад перагартаць.

перагарта́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Гартаючы, перабраць лісты, старонкі чаго‑н. Перагартаць кнігу. □ Шыковіч спусціўся ў сховішча і перагартаў усе дакументы брыгады — перапісаныя ад рукі зводкі Саўінфармбюро, загады, рапарты, радыёграмы, данясенні сувязных. Шамякін.

перагарто́ўванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. перагартоўваць — перагартаваць і стан паводле знач. дзеясл. перагартоўвацца — перагартавацца.

перагарто́ўвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да перагартавацца.

2. Зал. да перагартоўваць.

перагарто́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да перагартаваць.

перагарто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. перагартоўваць — перагартаваць і стан паводле знач. дзеясл. перагартоўвацца — перагартавацца.

перагарчы́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.

Зрабіць вельмі горкім, перабавіўшы ў страву горкай прыправы.

перагарэ́лы, ‑ая, ‑ае.

Які перагарэў. Сярод шуму і гуду пажару, трэску і грукату падаўшых перагарэлых бэлек і сцен чуліся распачлівыя, надрыўныя крыкі людзей. Колас. Засланка ўпала на памост, пад ногі .. [маці], забра[здж]эла ржавай перагарэлай бляхай. Галавач.

перагарэ́ць, ‑ры́ць; зак.

1. Сапсавацца ад доўгага гарэння, моцнага награвання. Лямпачка перагарэла. // Згарэўшы ў якім‑н. месцы, распасціся на часткі. Нітка перагарэла.

2. Згарэўшы, ператварыцца ў попел; згарэць поўнасцю. Вуголле перагарэла.

3. Сатлець, сапрэць. Гной перагарэў. // Знікнуць, прапасці ў выніку застою і пад. (пра малако ў жанчын і некаторых млекакормячых). Табе нельга хвалявацца, — паўшчувала яе бабка — Ціткова Рыпіна, — а то малако перагарыць. Чыгрынаў. Старшы тут над усімі, памяркоўны стары, гаварыў: — Папсаваўся статак. Малако перагарэла. А такія малочныя былі каровы... Няхай.

4. перан. Знікнуць, прайсці, прытупіцца (аб пачуццях, перажываннях і пад.). Гнеў перагарэў. □ Не варта абуджаць у сэрцы тое, што перагарэла, адышло і пакінула толькі пачуццё жалю аб незваротным. Дуброўскі.

перагасі́ць, ‑гашу, ‑гасіш, ‑гасіць; зак., што.

Разм. Загасіць, патушыць усё, многае.