Verbum

анлайнавы слоўнік

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прадмова ∙ Скарачэнні ∙ Кніга ў PDF/DjVu

а б в г д е ё ж з і й к л м н о п р с т у ў ф х ц ч ш э ю я -.

а в д ж о т у ы э

а б в г д е ж з і й к л м н о п с т ў ф х ц ч ш э я .

рэспіра́тар, ‑а, м.

Прылада ў выглядзе маскі ці паўмаскі з фільтрам для аховы органаў дыхання, вачэй, вушэй ад пылу, газаў і пад.

[Ад лац. respirare — дыхаць.]

рэспіра́тарны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да рэспіратара і рэспірацыі. Рэспіратарная трубка.

рэспіра́цыя, ‑і, ж.

Спец. Дыханне.

[Лац. respiratio.]

рэспу́бліка, ‑і, ДМ ‑ліцы, ж.

Форма дзяржаўнага кіравання, пры якой вярхоўныя дзяржаўныя ўлады выбіраюцца на пэўны тэрмін, а таксама краіна з такім дзяржаўным ладам.

•••

Буржуазная дэмакратычная рэспубліка — форма дзяржаўнага кіравання, пры якой сапраўдная ўлада належыць буржуазіі.

Народная дэмакратычная рэспубліка — форма дзяржаўнага кіравання сацыялістычнага тыпу, палітычную аснову якой складаюць народныя сходы і народныя саветы.

Савецкая сацыялістычная рэспубліка — форма дзяржаўнага кіравання, калі ўся ўлада належыць працоўным у асобе Саветаў народных дэпутатаў, якія складаюць палітычную аснову дзяржавы.

[Лац. respublica.]

рэспубліка́нец, ‑нца, м.

1. Прыхільнік рэспублікі, рэспубліканскага ладу.

2. Член буржуазнай рэспубліканскай партыі.

рэспубліка́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Жан. да рэспубліканец.

рэспубліка́нскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да рэспублікі. Рэспубліканская партыя.

2. Які дзейнічае ў межах адной з рэспублік Саюза ССР. Рэспубліканская бібліятэка.

рэстара́н, ‑а, м.

Добра абсталяваная сталовая (звычайна з музыкай, танцамі), дзе можна заказаць дарагія стравы, закускі, напіткі, віно. Зранку — тут рабочая сталоўка, Вечарам — шахцёрскі рэстаран. Аўрамчык. — Я таксама віншую, — урачыста сказаў Заранік, — і без усякіх адкладаў уношу прапанову: зайсці ў рэстаран і адзначыць гэты знамянальны дзень. Хадкевіч.

[Фр. restaurant.]

рэстара́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да рэстаране. Рэстаранны абед.

рэстара́тар, ‑а, м.

Уст. Уладальнік, гаспадар рэстарана. Але нічога каўказскага ў тым рэстаране не было, і нават гаспадар яго мала чым з выгляду адрозніваўся ад Бабекі: тая ж раздвоеная барада, толькі не сівая, а цёмна-русая, і сам рэстаратар быў шчуплейшы. Колас.

[Фр. restaurateur.]