Verbum

секу́нда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Адзінка вымярэння часу, роўная 1/60 часткі мінуты. Кожны з нас Працы час Да секунд разлічыў, Толькі б болей зрабіць для любімай Радзімы! Панчанка. // Вельмі кароткі адрэзак часу, імгненне. І вось праз секунду, а можа праз дзве Трапечацца лешч на вільготнай траве. Глебка.

2. Адзінка вымярэння вуглоў, дуг, роўная 1/3600 градуса, якая на пісьме абазначаецца значком ″ зверху лічбы справа.

3. У музыцы — другая ступень дыятанічнай гамы, а таксама інтэрвал паміж двума суседнімі гукамі гэтай гамы.

4. Другі інструмент і яго партыя ў аркестры. Скрыпка-секунда. Кларнет-секунда.

[Ад лац. secunda — другая, наступная.]

секундаме́р,

Прыбор для вымярэння часу з дакладнасцю да дзесятых долей секунды. [Суддзя] стаяў з секундамерам у руках і ўважліва сачыў за кожным рухам удзельнікаў бегу. «Беларусь».

секундаметры́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Асоба, якая на спартыўных спаборніцтвах вядзе ўлік часу пры дапамозе секундамера.

секунда́нт, ‑а, М ‑нце, м.

1. Сведка і пасрэднік кожнага з удзельнікаў дуэлі. О, д’ябал! Зноў разважлівыя секунданты Зарадзілі нашу зброю Не тымі набоямі... Сіпакоў.

2. Пасрэднік і памочнік удзельніка спартыўнага спаборніцтва.

[Ад лац. secundans, secundantis — які садзейнічае, дапамагае.]

секунда́нцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да секунданта. Секунданцкія паўнамоцтвы.

секу́ндны, ‑ая, ‑ае.

1. Які паказвае секунды (у 1 знач.). Секундная стрэлка.

2. Які працягваецца секунду, вельмі кароткі, імгненны. Секундны перапынак. Секундная паўза. // Які адбываецца за адну секунду. Секундны расход вады.

секу́нд-маёр, ‑а, м.

Афіцэрскае званне ў рускай арміі 18 ст., якое пазней адпавядала званню капітана. // Асоба, якая мае гэта званне.

[Ад лац. secundus — другі і слова маёр.]

секцы́йны ​¹, ‑ая, ‑ае.

1. Які праводзіцца па секцыях ​¹ (у 1 знач.), адбываецца ў секцыях. Секцыйная работа. Секцыйныя заняткі.

2. Які складаецца з секцый ​¹ (у 2 знач.). Секцыйныя кухонныя сталы. // Які ажыццяўляецца па секцыях. Секцыйная штампоўка дэталей.

секцы́йны ​², ‑ая, ‑ае.

Спец. Які выкарыстоўваецца пры анатаміраванні трупаў. Секцыйны інструментарый.

се́кцыя ​¹, ‑і, ж.

1. Аддзел установы, арганізацыі і пад. з пэўнай спецыялізацыяй. Секцыя крытыкі. Шахматная секцыя. □ Увесь атрад разбіўся на навуковыя секцыі: гістарычную, геаграфічную, прыродазнаўчую, літаратурную і мастацкую. Шыловіч. // Частка гандлёвага памяшкання, дзе знаходзяцца аднародныя прадметы. Секцыя абутку. // Група ўдзельнікаў з’езда, канферэнцыі, нарады і пад., занятых абмеркаваннем адных і тых жа пытанняў. Работа канферэнцыі па секцыях.

2. Частка збудавання, канструкцыі, якая складаецца з некалькіх дэталей. Секцыя трубаправода. □ Даўжэй за ўсё свяцілася акенца ў кватэры на трэцім паверсе ў крайняй злева секцыі, дзе жыў паэт Дуброўскі. Мележ.

[Ад лац. sectio — разразанне, раздзяленне.]

се́кцыя ​², ‑і, ж.

Спец. Анатаміраванне, рассячэнне. Секцыя вены.

[Лац. sectio.]

секцыяне́р, ‑а, м.

Член якой‑н. секцыі ​¹ (у 1 знач.).