Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пераадзява́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. пераадзяваць — пераадзець і пераадзявацца — пераадзецца.

пераадзява́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да пераадзецца.

2. Зал. да пераадзяваць.

пераадзява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да пераадзець.

пераадо́ленне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. пераадолець.

пераадо́лены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад пераадолець.

пераадо́лець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак., каго-што.

1. Дабіцца перамогі ў барацьбе. Пераадолець ворага.

2. Справіцца з якімі‑н. цяжкасцямі, перашкодамі. Пераадолець адставанне. Пераадолець перавал. □ — Цяжкавата Міхасю даецца тэхніка, але ж .. ён усё пераадолее і свайго даб’ецца. Кулакоўскі. Магутная машына звярнула з дарогі, упэўнена пераадолела канаву і рушыла проста на нас. Шыловіч. // Асіліць (дыстанцыю, адлегласць і пад.). І Міцьку здаецца, што так яны і да вечара не пераадолеюць тых дзесяць кіламетраў, што аддзяляюць яго ад калгаса. Лупсякоў.

3. перан. Перасіліць, перамагчы ў сабе якія‑н. пачуцці, жаданні і пад. Пераадолець страх. Пераадолець знямогу. □ [Мацвей:] — Я і сам гэта, Андрэй, ведаю, а вот пераадолець сябе — не магу. Лобан.

4. Атрымаць перавагу, узяць верх. Пачуццё абавязку пераадолела страх.

пераадо́льванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. пераадольваць — пераадолець.

пераадо́львацца, ‑аецца; незак.

Зал. да пераадольваць.

пераадо́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да пераадолець (у 1–3 знач.).

пераадо́льны, ‑ая, ‑ае.

Такі, які можна пераадолець.